«Γιατροί Χωρίς Σύνορα» - Η οργάνωση κάνει λόγο για βίαιαες πρακτικές στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» δημοσίευσαν την Πέμπτη, 2 Νοεμβρίου, μία έκθεση με τίτλο: «Σε κοινή θέα: Το ανθρώπινο κόστος των μεταναστευτικών πολιτικών και των βίαιων πρακτικών στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα», η οποία περιέχει αναφορές και πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν, από τον Αύγουστο του 2021 έως τον Ιούλιο του 2023, από τις ιατρικές ομάδες τους στη Λέσβο και τη Σάμο.

Με βάση τις μαρτυρίες 56 ασθενών, καθώς και τα ιατρικά δεδομένα και τις παρατηρήσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η έκθεση αποκαλύπτει τη σοκαριστική πραγματικότητα της υποδοχής που έλαβαν άνθρωποι που αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη, πολλοί από τους οποίους προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία και τις διώξεις στις χώρες καταγωγής τους και έχουν ήδη βιώσει επικίνδυνα και συχνά τραυματικά ταξίδια για να φτάσουν ως εδώ.

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

Μερικοί ασθενείς αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν βία ακόμη και πριν φτάσουν στη στεριά. «Μόλις μπήκαμε στα ελληνικά ύδατα, μια μικρή γκρίζα βάρκα ήρθε προς την κατεύθυνσή μας», δήλωσε η Fatima [δεν είναι το πραγματικό της όνομα]. «Ένας άνδρας ντυμένος στα μαύρα με καλυμμένο πρόσωπο πήδηξε πάνω στη βάρκα μας. Είχε ένα μπαστούνι στο χέρι του και άρχισε να χτυπάει το άτομο μπροστά του. Στη συνέχεια έβγαλε τη μηχανή και την έριξε στο νερό. Μείναμε στη μέση της θάλασσας χωρίς μηχανή».

Άλλοι ασθενείς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιγράφουν πώς, έχοντας φτάσει στη Λέσβο ή τη Σάμο με μικρές βάρκες, συνελήφθησαν από ένστολους ή άγνωστα άτομα με καλυμμένα πρόσωπα και υποβλήθηκαν σε εξευτελιστική και βίαιη μεταχείριση, συμπεριλαμβανομένης της ακινητοποίησης των καρπών ή των αστραγάλων τους με πλαστικές χειροπέδες, ξυλοδαρμού με ρόπαλα και μπαστούνια, λεκτικών προσβολών και εξαναγκασμού να υποβληθούν σε εξευτελιστικές σωματικές έρευνες μπροστά σε αγνώστους.

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

Η Elisabeth [δεν είναι το πραγματικό της όνομα] περιέγραψε πώς τους ανθρώπους στην ομάδα της, συμπεριλαμβανομένης μιας εγκύου γυναίκας, τους έδεσαν με χειροπέδες και τους χτύπησαν: «Την έσυραν στο έδαφος... Τους έδεσαν έτσι [έβαλε τους καρπούς μαζί μπροστά από το σώμα της], έδεσαν επίσης την έγκυο γυναίκα. Πάτησαν ακόμη και πάνω στο στομάχι της άλλης γυναίκας, χτυπώντας την».

Ορισμένοι ασθενείς αναφέρουν ότι τα υπάρχοντά τους, συμπεριλαμβανομένων κινητών τηλεφώνων, χρημάτων και φαρμάκων, κατασχέθηκαν, προτού επιβιβαστούν διά της βίας σε βάρκες, ριχτούν στη θάλασσα, μεταφερθούν σε σχεδίες και στη συνέχεια αφεθούν ακυβέρνητοι – μια παράνομη πρακτική γνωστή ως επαναπροώθηση.

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο και τη Σάμο έχουν παράσχει ιατρική βοήθεια σε 7.904 ανθρώπους, εκ των οποίων 1.520 παιδιά, λίγο μετά την άφιξή τους στα νησιά. Πολλοί από τους νεοαφιχθέντες ήταν σε κατάσταση συναισθηματικής δυσφορίας, καθώς ήταν εξαντλημένοι, βρεγμένοι, διψασμένοι, πεινασμένοι, υπέφεραν από έκθεση σε υπερβολική ζέστη ή κρύο και ήταν γεμάτοι από τραύματα και μώλωπες, σύμφωνα με πληροφορίες ως αποτέλεσμα βίας που είχαν υποστεί. Μεταξύ αυτών, ήταν γυναίκες σε προχωρημένο στάδιο εγκυμοσύνης, νεογέννητα μωρά, ασυνόδευτοι ανήλικοι και ηλικιωμένοι. Οι γιατροί των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιέθαλψαν 557 άτομα για τραυματισμούς και οι ομάδες ψυχικής υγείας παρείχαν 8.621 ψυχολογικές και ψυχιατρικές συνεδρίες. Μερικοί ασθενείς παρουσιάζουν διαταραχή μετατραυματικού στρες ως άμεσο αποτέλεσμα των εμπειριών τους από την άφιξή τους στην Ελλάδα.

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

«Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους εγκατέλειψαν τη χώρα τους εξαιτίας της βίας και των διώξεων», λέει η SoniaBalleron, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. «Πολλοί επέζησαν από φρικτά ταξίδια, συμπεριλαμβανομένων τραυμάτων πολέμου, σεξουαλικής βίας και εμπορίας ανθρώπων. Για αυτούς τους ήδη ευάλωτους ανθρώπους, η βία ή η κακομεταχείριση στα σύνορα επιδεινώνουν περαιτέρω τις ιατρικές και ψυχολογικές συνέπειες των φρικτών εμπειριών τους». 

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

Εν τω μεταξύ, οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσπαθούν να παράσχουν βοήθεια σε ευάλωτα άτομα στα νησιά του Αιγαίου, έχουν διαπιστώσει ότι οι ενέργειές τους παρεμποδίζονται από τις αρχές ενώ διατρέχουν επιπλέον τον κίνδυνο δίωξης.

Φωτό: MSF/Evgenia Chorou

«Καλούμε την Ελληνική Κυβέρνηση και τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν άμεσα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που αναζητούν προστασία στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια» λέει ο Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Δρ. Χρήστος Χρήστου. «Αυτό περιλαμβάνει τον τερματισμό του κλίματος ατιμωρησίας για όσους διαπράττουν βία εναντίον ανθρώπων που αναζητούν προστασία, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό και Διεθνές Δίκαιο. Ζητούμε επίσης τον οριστικό τερματισμό των επαναπροωθήσεων στα σύνορα, τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου συστήματος παρακολούθησης στα νησιά του Αιγαίου και την εντατικοποίηση των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα. Τέλος, ζητούμε να παρέχεται στους ανθρώπους που ζητούν προστασία, πρόσβαση σε δίκαιες διαδικασίες ασύλου και ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια κατά την άφιξή τους».