Το χθες, το σήμερα και το αύριο της Αλυκής Ψιλής Άμμου

Φωτό D. Karras

Ο περιφερειακός σύμβουλος, π. νομάρχης Σάμου, Μανώλης Κάρλας, γράφει για την Αλυκή της Ψιλής Άμμου. «Η Αλυκή της Ψιλής Άμμου, ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου και τμήμα της περί αυτήν περιοχής συμπεριλαμβάνονται στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

Για τον συγκεκριμένο υδροβιότοπο και τον περίγυρό του εκκρεμεί από πολλών ετών η υπογραφή και δημοσίευση ειδικού Προεδρικού Διατάγματος(Π.Δ.) σχετικού με την διαχείρισή του.

Στις 7/10/2018 η Αντιπεριφέρεια Σάμου υπέβαλε αίτηση ένταξης στο Μέτρο: Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤοΚ) CLLD/LEADER του έργου: Τοποθέτηση Παρατηρητηρίων Ορνιθοπανίδας στην Αλυκή Ψιλής Άμμου και προβολή του Υδροβιότοπου και της ευρύτερης περιοχής του που αξιολογήθηκε θετικά την 20/2/2019.

Το πρωτότυπο και δυναμικό αυτό έργο προϋπολογισμού 94.887,47 Ευρώ εντάχθηκε τελικά στις13/3/2020 και οσονούπω, υπερβαίνοντας τις όποιες γραφειοκρατικές διαδικασίες που, δυστυχώς, εμφιλοχωρούν, θα δημοπρατηθεί και θα προχωρήσει η υλοποίησή του.

Φωτογραφία (NH), από το ιστολόγιο του Εξωραϊστικού Συλλόγου Ψιλής Άμμου Σάμου

Σκοπός του είναι η παρατήρηση της ορνιθοπανίδας, (bird watching), της σπάνιας άγριας ζωής που ενδιαιτεί και επισκέπτεται την περιοχή της Αλυκής της Ψιλής Άμμου Παλαιοκάστρου, τόπου σπάνιας ομορφιάς που πρέπει να αναδειχθεί και μέσω της ανάδειξής του να προστατευθεί.

Με την ολοκλήρωση του έργου αναμένεται επίσης να αναπτυχθεί ο οικοτουρισμός και ο εναλλακτικός τουρισμός και να προωθηθούν η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού και η Παγκόσμια Προβολή της Αλυκής της Ψιλής Άμμου και της Σάμου γενικότερα.

Όπως, λεπτομερώς, αναφέρεται στην τεχνική μελέτη το έργο χωρίζεται σε δύο υποέργα:

Το πρώτο πραγματεύεται την τοποθέτηση δύο Παρατηρητηρίων ορνθοπανίδας , ενός ενημερωτικού περιπτέρου για τους επισκέπτες, ενός φράκτη προστασίας από το υφιστάμενο ερείπιο καθώς και ενός διαδρόμου προστασίας των αμμοθινών.

Το δεύτερο αφορά την προβολή του υδροβιότοπου με έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα όπως κατασκευή σχετικής πολύγλωσσης ιστοσελίδας, εκτύπωση ειδικών αφισών και εντύπων και τοποθέτηση ενημερωτικής πινακίδας επιτοπίως.

Με την δημιουργία ιστοσελίδας, σύμφωνα με τη μελέτη, το αντικείμενο θα είναι προσβάσιμο και σε όσους από τους ενδιαφερόμενους δεν έχουν την δυνατότητα επιτόπιας επίσκεψης.

Για την προστασία, διαφύλαξη, ανάδειξη και ανάπτυξη της περιοχής της Αλυκής της Ψιλής Άμμου έχει , ως γνωστόν, εκπονηθεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (Ε.Π.Μ.) το 2000 από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία (Ε.Ο.Ε.), δαπάναις της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Ν.Α.) Σάμου.

Η Ε.Π.Μ. κατέληξε στην πρόταση συγκεκριμένου σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.).

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Δνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος με την υπ’ αριθμ. Πρωτ. Οικ. 110407/716/06-03-2009 Απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβάλλοντος κ. Ι. Βουρνά ενέκρινε την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (Ε.Π.Μ.)της Αλυκής Ψιλής Άμμου στο νησί της Σάμου.

Φωτογραφία (D. Karras), από το ιστολόγιο του Εξωραϊστικού Συλλόγου Ψιλής Άμμου Σάμου

Τελικά τον Ιούνιο του 2009 διαβιβάστηκε προς γνωμοδότηση από το Υπουργείο στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Σάμου το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.)του οποίου η Ε.Π.Μ. όπως προαναφέρθηκε είχε ήδη εγκριθεί.

Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου ευρεία σύσκεψη στην Αθήνα με την συμμετοχή υπηρεσιακών παραγόντων όπου παρουσιάστηκε το Σχέδιο του Π.Δ. και προτάθηκαν αλλαγές επ’ αυτού που καταγράφηκαν στο πρακτικό της συνάντησης.

Το Ν.Σ. Σάμου, με την υπ’ αριθμ. 3/12-2-2010 απόφασή του , ενέκρινε , κατά πλειοψηφία, το εν λόγω Σχέδιο Π.Δ.(γνωμοδότησε θετικά)και απέστειλε την απόφαση του μαζί με τις απόψεις της αρμόδιας υπηρεσίας του Νομού Σάμου στο Υπουργείο για τα περαιτέρω.

Το Σχέδιο Π.Δ. όπως αυτό είχε, ήδη, διαμορφωθεί, λόγω του ότι δεν διαβιβάστηκε έως τις 30-9-2011 στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το αρμόδιο Υπουργείο ,τέθηκε εκ νέου σε δημόσια διαβούλευση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου , εφ’ όσον όπως ενημέρωσαν εγγράφως τον Απρίλιο του 2012 την Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Αντιπεριφέρειας Σάμου , δεν ενέπιπτε στις διατάξεις της παραγράφου δ του άρθρου 6 του ν. 3937/2011 (άρα απαιτούνταν εκ νέου διαβούλευση).

Το Γραφείο Αντιπεριφερειάρχη Σάμου απέστειλε τον Μάϊο του 2012 τις παρατηρήσεις του επί του Σχεδίου Π.Δ.

Τον Ιούνιο του 2012 συγκλήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου συνάντηση εργασίας στην Αθήνα με σκοπό να επισπευσθεί η διαδικασία αξιολόγησης του Π.Δ. και να προωθηθεί για δημοσίευση.

Τόσο η αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος Νομού Σάμου όσο και ο κ. Αντιπεριφερειάρχης Σάμου απέστειλαν τον Ιούλιο του 2012 τις απόψεις τους επί του Σχεδίου Π.Δ. στο Υπουργείο.

Έκτοτε οι υπάλληλοι και το πολιτικό προσωπικό του αρμόδιου Υπουργείου Χωροταξίας Περιβάλλοντος ΄και Δημοσίων Έργων (με τις όποιες οβιδιακές μεταμορφώσεις του) που έπρεπε να διαχειριστούν, να προωθήσουν και να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες υπογραφής του Προεδρικού Διατάγματος για την Αλυκή της Ψιλής Άμμου διαδέχονταν οι μεν τους δε χωρίς να απασχοληθούν ως έδει με το συγκεκριμένο θέμα.

Το 2019 η Περιφερειάρχης κ. Καλογήρου ζήτησε σχετική ενημέρωση από την Δνση Περιβάλλοντος της Αντιπεριφέρειας Σάμου, την έλαβε εγγράφως με θέμα: Έγκριση του Σχεδίου Π.Δ. Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής Αλυκής Ψιλής Άμμου νήσου Σάμου ως περιοχής Προστασίας της Φύσης με Περιφερειακή Ζώνη (με λεπτομερή αναφορά στο θεσμικό πλαίσιο της περιοχής, στο ιστορικό και στις ως τότε υπηρεσιακές ενέργειες και εγκρίσεις).

Δυστυχώς όμως δεν υπήρξαν εξελίξεις για την πορεία του Π.Δ. της Αλυκής της Ψιλής Άμμου ούτε τότε αλλά ούτε και καθ’ όλη την τρέχουσα περίοδο της διάδοχης Περιφερειακής Αρχής Μουτζούρη.

Φωτογραφία (D. Karras), από το ιστολόγιο του Εξωραϊστικού Συλλόγου Ψιλής Άμμου Σάμου

Σήμερα συμπληρώνονται εικοσιδύο (22) ολόκληρα χρόνια από τις πρώτες οργανωμένες προσπάθειες για την Προστασία της περιοχής.

Η μακροχρόνια επίμονη και κοπιαστική πορεία όλων όσων δούλεψαν μέσα από πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες για τις εγκρίσεις, τις γνωματεύσεις και όλα τα αυστηρά και τα επίδικα των θεσμών και των νόμων έφτασε στο τέλος της.

Αντιπαλεύοντας ακόμα και τώρα τις πολλές περιπέτειες, τις ανακολουθίες και τις τοξικές παλινωδίες του Κράτους απαιτούμε την άμεση υπογραφή του Σχεδίου του Προεδρικού Διατάγματος Προστασίας της Αλυκής Ψιλής Άμμου για τους λόγους που διεξοδικά αναφέρονται στην εγκεκριμένη Μελέτη που, ως προελέχθη, εκπόνησε το έτος 2000 για την περιοχή, δαπάναις της Ν.Α. Σάμου ,η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία.

Επιπρόσθετα απαιτούμε από την Εταιρία Δημόσιας Περιουσίας να παραχωρήσει, επιτέλους, στην Αυτοδιοίκηση της Σάμου κατά χρήση και επ’ αόριστο τόσο την Αλυκή όσο και τα ερειπωμένα δημόσια κτίσματα που βρίσκονται εντός του χώρου της που οσημέραι απαξιώνονται από την κρατική αβελτηρία και την πολύχρονη αχρησία .

Έτσι με την κήρυξή τους ως διατηρητέων είναι δυνατόν να δρομολογηθούν προσπάθειες διάσωσης, ανάδειξης και αξιοποίησής τους στα πλαίσια ολοκληρωμένης δημόσιας παρέμβασης στην ευρύτερη περιοχή με στόχο την διατήρηση , αποκατάσταση και αναβάθμιση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς του τόπου μας ως μοχλού αειφόρου ανάπτυξης και ευεξίας και ως Εθνικής παρακαταθήκης στα ακρότατα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μανώλης Νικ. Κάρλας 

Περιφερειακός σύμβουλος, πρώην αιρετός νομάρχης Σάμου.
ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ»