Ο εορτασμός των 200 χρόνων από το Σύλλογο Καρλοβασιτών

«Την επέτειο της 8ης Μαΐου εόρτασε ο Σύλλογος Καρλοβασιτών Αττικής με διαφορετικό τρόπο φέτος, κατά τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την επίσημη κήρυξη της Επανάστασης στο Καρλόβασι. Οργάνωσε επιστημονική ημερίδα, προσαρμοσμένη στις απαγορεύσεις της καραντίνας και στα προβλεπόμενα προφυλακτικά υγειονομικά μέτρα. Ψυχή της διοργάνωσης ο αντιπρόεδρος του συλλόγου Χαράλαμπος Τζανής.

Για την πραγματοποίηση της ημερίδας χρησιμοποιήθηκαν τα ηλεκτρονικά μέσα και οι ευκολίες τους. Η αίσθηση παράξενη λόγω της άυλης παρουσίας και συμμετοχής, αλλά η τεχνολογία έλυσε προβλήματα: οικονομικά, μετακινήσεων, φιλοξενίας συνέδρων και άλλα. Όμως η ημερίδα είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός μικρού συνεδρίου με θέμα τη συμβολή της Σάμου στον αγώνα της ανεξαρτησίας. Εισηγητές, προέδρους συνεδριάσεων, συζητήσεις.

Έγιναν τρεις συνεδριάσεις, δυο από τις 10 π.μ. μέχρι τις 3 μ. μ. και μία το απόγευμα από τις 5 μέχρι τις 7 μ. μ.

Η πρώτη συνεδρίαση, στην οποία προήδρευσε ο διδάκτωρ Ιστορίας κ. Μανόλης Γιαννούτσος περιέλαβε τρεις εισηγήσεις: από την προϊσταμένη των ΓΑΚ Σάμου κ. Αγγέλα Χατζημιχάλη με θέμα «Τα κοινωνικά κινήματα της Σάμου πριν από την Επανάσταση, Καρμανιόλοι -Καλικάντζαροι 1805-1813», από τον υπογράφοντα με θέμα τη συνοπτική παρουσίαση και αποτίμηση της σαμιακής Επανάστασης» και από τον καθηγητή Λαογραφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης κ. Μανόλη Βαρβούνη με θέμα «Η συμβολή της Εκκλησίας στη Σαμιακή Επανάσταση». Στη δεύτερη συνεδρίαση με πρόεδρο τον κ. Χαράλαμπο Τζανή ( MAAcc&Fin, MSIPED) έγιναν επίσης τρεις ανακοινώσεις. Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠκαι κάτοχος του αρχείου Λογοθέτη Λυκούργου κ. Μιχαήλ Γ. Σακελλαρίου μίλησε για την προσωπικότητα του Λυκούργου όπως αναδεικνύεται από το αρχείο του. Η Αλεξάνδρα Σφοίνη από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αναφέρθηκε στον Κωνσταντίνο Σταματιάδη και στην επαναστατική του δράση στην Ηγεμονία. Τέλος ο ιστορικός της Υπηρεσίας Πολεμικού Ναυτικού σημαιοφόρος κ. Μιχάλης Κατσικαρέλης μίλησε διά μακρών για το ελληνικό ναυτικό στα χρόνια του Αγώνα και ιδιαίτερα για τις ναυτικές επιχειρήσεις που έγιναν στη Σάμο το 1821, 1824 και 1826, με έμφαση στη ναυμαχία της Σάμου στις 5 Αυγούστου 1824.

Στην απογευματινή συνεδρίαση πρόεδρος ήταν ο γιατρός και μέλος του Συλλόγου Καρλοβασιτών κ. Σταμάτης Σκούτας. Έγιναν επίσης τρεις ανακοινώσεις. Η υποψήφια διδάκτωρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας κ. Γεωργία Δελλή μίλησε για την επιρροή του Βυζαντίου στην Επανάσταση, επικεντρώνοντας στις βυζαντινές οχυρώσεις και στα σημεία αμυντικής οργάνωσης του νησιού. Ο συγγραφέας και εκδότης Γιώργος Καραμπελιάς, διευθυντής του περιοδικού Άρδην, μίλησε για την περίοδο της Σαμιακής Πολιτείας 1830-1834 και την οργάνωση του διπλωματικού αγώνα για την ένωση της Σάμου με την Ελλάδα. Τέλος ο τ. πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Κοντογιώργης αναφέρθηκε στο Κοινό της Σάμου και προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα «Γιατί αποσιωπάται η Σαμιακή Επανάσταση από την επίσημη ιστορία». Μετά από κάθε συνεδρίαση ακολουθούσαν ερωταποκρίσεις επί θεμάτων που θίχτηκαν και διαδικτυακός διάλογος σχετικά με το θέμα κάθε ανακοίνωσης.

Ειπώθηκαν αρκετά και διαφωτιστικά σχετικά με την επανάσταση, τα γεγονότα, τις ιδέες, τους θεσμούς που αναπτύχθηκαν, τα πρόσωπα που έδρασαν κατά την περίοδο εκείνη. Αναφέρθηκαν όμως και άλλα, κυρίως από τους δυο τελευταίους ομιλητές τα οποία είτε ήταν γλωσσικά ολισθήματα είτε οφείλονταν σε ελλιπή πληροφόρηση. Εμφύλιος στη Σάμο για παράδειγμα έγινε κατά την εποχή που διορίστηκε έπαρχος ο Κυριάκος Μώραλης (1822) και όχι την εποχή του Έκτακτου Επιτρόπου Ιωάννη Κωλέτη (1828). Ο καπετάν Σταμάτης Γεωργιάδης δεν μπορεί να συγχέεται με τον Σταματιάδη. Απ΄ όσο γνωρίζω πουθενά δεν είναι μαρτυρημένο ότι στις συνόδους των προεπαναστατικών κοινοτήτων της Σάμου ή στις συνελεύσεις της Επανάστασης λάμβαναν μέρος και οι γυναίκες. Πάντως στο Στρατοπολιτικό τοπικό σύστημα δεν υπάρχει πρόβλεψη, αλλά και στα διασωθέντα αρχεία της σαμιακής Επανάστασης δεν γίνεται σχετική αναφορά για συμμετοχή γυναικών. Τέλος όσο και αν στις κοινότητες κατά την τουρκοκρατία αναπτύχθηκαν δημοκρατικοί θεσμοί και έγιναν παράδοση στους υπόδουλους Έλληνες, αυτοί οι θεσμοί δεν αναιρούσαν την κατάσταση του υπόδουλου και πάντως δεν συγκρότησαν ποτέ κείμενο πολιτεύματος. Αντίθετα το Στρατοπολιτικό σύστημα υπήρξε γραπτό συνταγματικό κείμενο που όριζε τρόπο πολιτικής οργάνωσης και διοίκησης με διακριτούς ρόλους θεσμών και ορισμό καθηκόντων και υποχρεώσεων των προσώπων που θα υπηρετούσαν το σύστημα.

Ως προς το ερώτημα αν πέτυχε ή όχι η Επανάσταση τους στόχους της οι απαντήσεις που θα μπορούσαν να δοθούν είναι τόσες ώστε κάνουν την ερώτηση άστοχη. Πάντως ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας δεν ήταν ούτε αυτός που οραματίσθηκε ο Ρήγας, ούτε η φήμη ότι η Οθωμανική πολυεθνική αυτοκρατορία θα μετατρεπόταν σε ελληνική. Στόχος της Φιλικής Εταιρίας και της διακήρυξης του Υψηλάντη ήταν η δημιουργία ελληνικού εθνικού κράτους. Και αυτό το πέτυχε, έστω κι αν μεγάλο τμήμα του ελληνισμού έμεινε εκτός των ορίων του. Ανάμεσα σ’ αυτό η Σάμος και η Κρήτη. Η Σάμος έμεινε μεν ελεύθερη αλλά αποκλείσθηκε από το ελληνικό κράτος. Και για τον ελληνισμό που διαβιούσε υπό οθωμανική κατοχή, η μετά την επανάσταση περίοδος ήταν εντελώς διαφορετική. Ούτε βέβαια ο πόλεμος της ανεξαρτησία τελείωσε έναν αιώνα αργότερα, το 1922, διότι τότε τελείωσε η πολιτική της Μεγάλης Ιδέας με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα για τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας, της ανατολικής Ρωμυλίας και του Πόντου. Εξάλλου ο αγώνας της ανεξαρτησίας είναι αγώνας διηνεκής κι έτσι οφείλει να είναι, όπως ο αγώνας της ύπαρξής μας.

Θα ήθελα να τελειώσω αυτό το ενημερωτικό σημείωμα με θερμά και εγκάρδια συγχαρητήρια προς τον Σύλλογο Καρλοβασιτών και ιδιαίτερα προς τον κ. Χαράλαμπο Τζανή, ο οποίος με τον ενθουσιασμό και την αποφασιστικότητά του στηρίχθηκε στη σύγχρονη ηλεκτρονική τεχνολογία και οργάνωσε εν μέσω πανδημίας μια πολύ καλή ημερίδα, η οποία μετέδωσε πληροφόρηση και προβληματισμούς σε όσους την παρακολούθησαν. Η διαδικτυακή ημερίδα της 8ης Μαΐου 2021 ήταν ένας ουσιώδης εορτασμός για τα 200 χρόνια από την έναρξη της σαμιακής επανάστασης.

Χ. Λάνδρος»

Από την έντυπη έκδοση