«Έχουμε αποφασίσει να τιμούμε ανθρώπους εγνωσμένης αξίας που προβάλλουν το νησί μας και την πατρίδα μας. Ένας από αυτούς είναι και ο Ντίνος Ευρυγένης που όλα τα έργα του είναι εμπνευσμένα από την όμορφη Σαμιακή γη» τόνισε ο Μητροπολίτης Σάμου κος Ευσέβιος.
«Ζωγραφίζω τις ομορφιές του νησιού μας. Η τέχνη μου είναι για όλο τον κόσμο. Αγαπώ και με αγαπάνε. Είναι μεγάλη τιμή η διάκριση από την εκκλησία καθώς ήμουν και είμαι πολύ κοντά σε αυτήν¨» δήλωσε ο σαμιώτης ζωγράφος. O Εφημέριος του ιερού Ναού πατήρ Γεώργιος Αρχοντούλης ανέγνωσε την απόφαση του Δ.Σ του συλλόγου με την οποία ανακήρυξαν τον κ. Ευρυγένη επίτιμο πρόεδρο του συλλόγου Κοκκαρίου . Η εκδήλωση έκλεισε με παραδοσιακούς χορούς από το χορευτικό σύλλογο του Κοκκαρίου « Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΜΑΝΝΑΣ».
Παρακάτω δημοσιεύουμε συνέντευξη του Ντίνου Ευρυγένη που είχε παραχωρήσει, το 2009, στον διευθυντή του "Σαμιακού Βήματος" Μάνο Στεφανάκη.
Ντίνος Ευρυγένης
«Νιώθω νέος γιατί ζωγραφίζω»
«Έχω κάνει 2.500 πίνακες.
Πάνω από 1.500 είναι για το Σαμιώτικο τοπίο»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ
ΜΑΝΟ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ
Εξήντα χρόνια προσφοράς στον χώρο της ζωγραφικής τέχνης συμπληρώνει φέτος ο αγαπημένος για τους Σαμιώτες και όχι μόνο ζωγράφος Ντίνος Ευρυγένης. Με τις θαλασσογραφίες του μας έχει ταξιδέψει όλους εντυπωσιάζοντας πάντα με το παιχνίδισμα του φωτός αλλά και του υγρού στοιχείου που τόσες φορές έχει απεικονίσει στους πίνακές του όλα αυτά τα χρόνια. Ο Ντίνος Ευρυγένης μιλά για τα παιδικά του χρόνια, τις σπουδές του στην Σχολή Καλών Τεχνών, τη διαφυγή του στην Μέση Ανατολή. Ακόμη για την ακουαρέλα που αποτελεί, όπως λέει, την ξεκούρασή του, τη σαμιακή φύση αλλά και τα αγαπημένα σαμιακά τοπία όπως η Βλαμαρή, το Κοκκάρι και το Πάνω Βαθύ. Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Ευρυγένη έχει ως εξής:
Ερ: Κύριε Ευρυγένη συμπληρώνετε φέτος εξήντα χρόνια προσφοράς στον χώρο της τέχνης. Θα θέλαμε να μας κάνετε ένα πρώτο σχόλιο για αυτή την μακρά σας πορεία. Για την ζωή αλλά και την ζωγραφική
Απ: Δεν έχω πολλά πράγματα να πω για μένα. Ο κόσμος με γνωρίζει και είναι γνωστή η ταυτότητά μου μετά από τόσα χρόνια. Την ζωή μου εγώ την χωρίζω σε δεκαετίες. Η πρώτη ήταν μέχρι την Τρίτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Η δεύτερη ήταν η πιο αξιόλογη γιατί αφορούσε την δεκαετία από το 1931 έως το 1941 και ήταν μια σπουδαία δεκαετία που έπαιξε ρόλο στη ζωή μου. Πρώτον, τελείωσα το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο. Δεύτερον έδωσα εξετάσεις το 1940 στη Σχολή Καλών Τεχνών και μπήκα στο προκαταρκτικό τμήμα γιατί τότε δίναμε εξετάσεις για το προκαταρκτικό τμήμα. Μετά από δύο εβδομάδες μάθημα, κηρύχτηκε ο πόλεμος και έκλεισε η Σχολή. Έτσι ήρθα στη Σάμο με το πρώτο καΐκι της γραμμής που ήταν ενός Βαρδίκου, θείου του τέως Βουλευτή. Φύγαμε το πρωί της Τετάρτης και φτάσαμε το απόγευμα της Πέμπτης στο Πυθαγόρειο. Μετά ήρθαν οι βομβαρδισμοί και η Κατοχή και το `41 είχα μια περιπέτεια και αναγκάστηκα να φύγω για την Μέση Ανατολή. Δεν έφυγα γιατί ήθελα να ξεφύγω από την πείνα. Εγώ στην κατοχή δούλευα κουβαλώντας τσιγάρα καθημερινά με τα πόδια από τη Βλαμαρή μέχρι τα πουρνάρια στον Κότσικα και να γυρίζω καταμεσήμερα. Δέκα τσιγάρα, ένα πανέτο. Πανέτα τα έλεγαν τα ψωμάκια των 80 γραμμαρίων.
Ερ: Στην Μέση Ανατολή γιατί φύγατε;
Απ: Έφυγα από τη Σάμο, την δεκαετία του `40 που είναι και αυτή σπουδαία δεκαετία για μένα γιατί πολέμησα στην Μέση Ανατολή. Έφυγα γιατί με κυνηγήσανε όχι οι αρχές, αλλά οι προδότες της Σάμου. Ένα βράδυ με ειδοποίησαν να πάω στον Πλάτανο, στο καφενείο της Βλαμαρής. Μέσα στο καφενείο ήταν δύο Έλληνες και δύο γυναίκες. Εγώ γνώριζα μόνο τον έναν από αυτούς που ήταν Σαμιώτης. Μου είπαν ούτε λίγο, ούτε πολύ να πλαστογραφήσω μια υπογραφή με το όνομα του Προξένου, του Λουί Μαρκ που περιέθαλπε τους διερχόμενους Σαμιώτες που φεύγαν για τη Μέση Ανατολή. Στην αρχή αρνήθηκα. Τότε με απειλήσανε και είπαν μην ξεχνάς ότι έχεις τους γονείς σου και δύο αδελφές. Τότε σκέφτηκα να τους παίξω κι εγώ ένα παιχνίδι. Δέχθηκα, έκανα την πλαστογράφηση και έφυγα. Το γράμμα επί του οποίου πλαστογράφησα την υπογραφή του Λουί Μαρκ, προέτρεπε τον Κοκώνη τον Παύλο, ο οποίος ήταν σμηναγός εν ενεργεία της Πολεμικής Αεροπορίας να πάει σε μια τοποθεσία για να τον παραλάβει δήθεν ο Λουί Μαρκ με ειδική βάρκα και έτσι να τον συλλάβουν. Εγώ αμέσως μόλις έφυγα πήγα με τα πόδια στο Βαθύ και πήγα στο σπίτι του Κοκώνη και του είπα τι έγινε. Με ευχαριστήσανε που τους ειδοποίησα. Έπειτα από δύο μέρες αναγκάστηκα να φύγω κι εγώ.
Ερ: Κύριε Ευρυγένη θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό, που έχετε κάνει το χόμπι σας, γιατί είναι και χόμπι η ζωγραφική, κύρια απασχόλησή σας;
Απ: Δεν θα το έλεγα χόμπι. Η ζωγραφική είναι το είναι μου, η ύπαρξή μου. Δεν είναι ούτε πάθος, ούτε χόμπι. Δεν είναι για να περνάω τον καιρό μου, είναι για να ζω με την ζωγραφική. Και αυτό το πέτυχα στην ζωή μου. Μέχρι τώρα στα γεράματά μου νιώθω νέος γιατί ζωγραφίζω.
Ερ: Αν η μηχανή του χρόνου πίσω στο 1949, ποια θα ήταν η πορεία σας στην ζωγραφική, στην πολιτική και στην ζωή. Θα αλλάζατε κάτι;
Απ: Όχι, δεν θα άλλαζα κάτι. Εγώ έδωσα στην Νομική Σχολή γιατί ο πατέρας μου ήθελε να γίνω Νομικός. Ήτανε ζωγράφος και εκείνος. Δεν έκανα το χατίρι του και μπήκα στην Σχολή Καλών Τεχνών. Όταν όμως μπήκα στα εργαστήρια το `45, όταν άνοιξε πια η Σχολή, τότε χάρηκε πολύ.
Ερ: Τι είναι πηγή έμπνευσης για εσάς;
Απ: Στην αρχή ήμουνα σε τέσσερις τοίχους, στο ατελιέ, και ζωγράφιζα από μνήμης, θέματα τα οποία ήταν νεκρές φύσεις, προσωπογραφίες, ανθρώπινες φιγούρες. Δεν είχα βγει ακόμη έξω. Όταν διορίστηκα στη Φλώρινα το `51, καθηγητής στην Ακαδημία, τότε είδα την ύπαιθρο και την χόρτασα. Βγήκα έξω από τους τοίχους, τόσο πολύ μου άρεσε που δεν με ένοιαζε το χιόνι. Έχω πίνακες με χιόνι που τους ζωγράφιζα με κοκαλωμένα τα δάχτυλα και επέμενα. Είναι δύσκολο να αποδώσεις το χιόνι, αλλά άξιζε τον κόπο.
Ερ: Έχετε πει ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολη και η θαλασσογραφία.
Απ: Η θαλασσογραφία είναι η κορωνίς της πυραμίδος της ζωγραφικής. Γιατί το νερό πάντοτε είναι ζωντανό. Είναι ζωντανή ύλη. Παιχνιδίζεις τη μπουνάτσα, αφρίζεις την φουρτούνα. Μου αρέσει όταν χτυπάει το νερό στα βράχια και πολεμάει η θάλασσα με τα νερένια της χέρια να γαντζωθεί στα βράχια. Έχει πολλές αποχρώσεις το νερό.
Ερ: Η πρώτη έκθεση που κάνατε στη Σάμο ήταν αρχές της δεκαετίας του `80 με ακουαρέλες. Είναι δύσκολο είδος η ακουαρέλα;
Απ: Η αλήθεια είναι ότι εγώ είμαι αυτοδίδακτος γιατί στην Σχολή δεν διδασκόμαστε την ακουαρέλα. Μόνος μου άρχισα να πειραματίζομαι στην ακουαρέλα.. Είναι πιο δύσκολη από το λάδι γιατί δεν έχει σκεπαστικά χρώματα όπως το λάδι. Στην ακουαρέλα δεν αναμειγνύεται ποτέ το άσπρο γιατί γκριζάρει. Γιαυτό και τα χρώματά της έχουν μια μεγαλύτερη ενάργεια. Έχουν στιλπνότητα, φρεσκάδα και ζωντάνια. Η ακουαρέλα για μένα είναι το παν. Με ξεκουράζει. Στο σπίτι, στο ατελιέ όταν έχω να ετοιμάσω μια έκθεση βάζω τα λάδια κι όταν τελειώσω, κάνω μια ακουαρέλα για να ξεκουραστώ. Το θεωρούσα ξεκούραση, τόσο καλά την ήξερα και την ξέρω την ακουαρέλα. Στο λάδι εξαρτάται πρώτα – πρώτα ποια είναι η επιφάνεια που θα κάνεις. Αν είναι τοίχος, είναι τοιχογραφία, θέλει άλλη προεργασία. Αν είναι αγιογραφία πρέπει να βάλεις και κρόκο αυγού. Ενώ η ακουαρέλια είναι το χρώμα, οι παστίλιες, που διαλύεται με το νερό. Με ρωτούν πολλοί: Αντέχουν όσο το λάδι οι ακαουαρέλες και λέω ότι αντέχουν εξίσου. Έχω δει ακουαρέλα του Μονέ η οποία ήταν 150 χρόνων και ήταν φρέσκια σαν να ήταν τωρινή. Είναι ειδικά, ακριβά χαρτιά αυτά της ακουαρέλας.
Ερ: Κύριε Ευρυγένη ο έρωτας αποτελεί πηγή έμπνευσης για εσάς;
Απ:Εξαρτάται ο έρωτας τί θα αντικείμενο θα έχει. Αν είναι έρωτας με το Σαμιακό τοπίο τότε αξίζει τον κόπο. Από την άλλη ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς την ωραιότητα αυτού του πλάσματος, της γυναίκας, με τα κακά του και με τα καλά του. Αλλά αν δούμε το θέμα καθαρώς τεχνικά το γυναικείο σώμα υπερτερεί του ανδρικού. Έχω ζωγραφίσει γυμνά. Και στην σχολή κάναμε γυμνά και μάλιστα στο πτυχίο μας έπρεπε να ζωγραφίσουμε μια γυναίκα, γυμνό ολόσωμο. Το γυναικείο σώμα επιβάλλεται με τις καμπύλες ενώ το ανδρικό έχει επίπεδες επιφάνειες. Στα λιγνά πρόσωπα, στους δουλευτάδες, στους ξωμάχους, φαίνονται οι μυς και ξεχωρίζουν περισσότερο. Υπάρχουν δύο ειδών λίπος, το δομικό και το υποδόριο. Το υποδόριο που είναι κάτω από το δέρμα, δεν αυξομειώνεται όπως το δομικό. Το υποδόριο λίπος στην γυναίκα παράγεται περισσότερο από τους άνδρες. Αυτό είναι που φτιάχνει τη στρογγυλότητα του γυναικείου σώματος. Η φύση έχει προνοήσει. Τα πάντα εν σοφία εποίησε…Γενικά να ξέρετε ότι το ανθρώπινο σώμα είναι το τελειότερο οικοδόμημα της φύσεως.
Ερ: Μια ωραία ανάμνησή σας από τα παιδικά σας χρόνια;
Απ: Κοιτάξτε τα παιδικά μου χρόνια δεν ήταν και τόσο ανέμελα. Σήμερα τα παιδικά χρόνια είναι μέχρι να φτάσεις στα νήπια. Τότε ήταν μέχρι να μπεις στο Δημοτικό Σχολείο. Ύστερα αρχίζαν τα βάσανα. Δημοτικό: διάβασμα. Γυμνάσιο: Διάβασμα.
Ερ: Η Βλαμαρή τί είναι για σας;
Απ: Είναι το κέντρο όπου συγκεντρώνομαι. Την αγαπάω πάρα πολύ. Έχω αυτή την ησυχία, αυτή την απλοχεριά της φύσης, με τα λουλούδια, τα δέντρα, τις πρασινάδες, τα χωράφια και φυσικά τον καθαρό της αέρα. Όλο το Λεκανοπέδιο της Βλαμαρής είναι εξαιρετικό. Έχω κάνει αρκετούς πίνακες από εκεί.
Ερ: Αγαπημένα τοπία από τη Σάμο;
Απ:Είναι το Κοκκάρι. Το Κοκκάρι το ανακάλυψα το φθινόπωρο του 1963. Ήταν η προπαραμονή της Βροντιανής, πηγαίνοντας για τους Βουρλιώτες. Τότε περνούσαμε από τον κεντρικό δρόμο του χωριού και δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να πάω στην καρδιά του. Τότε το είδα και ανακάλυψα τον θησαυρό. Είναι η ωραιότερη περιοχή στη Σάμο. Είχα ζωγραφίζει πολλές φορές την Σάμο μέχρι τότε γιατί την πρώτη μου έκθεση την έκανα το 1955, με τους σεισμούς, όταν με κατέβασε ένας ορειβατικός σύλλογος του Καρλοβάσου και έκανα έκθεση στην Εμπορική Σχολή. Αλλά δεν είχα ανακαλύψει μέχρι τότε το Κοκκάρι. Επίσης το Πάνω Βαθύ έχει μια ιδιάζουσα μορφή. Τα στενάκια, τα χαγιάτια, η καθαρότητά του είναι εξαιρετικά. Επίσης ο καταμερισμός του φωτός. Άλλο το πρωινό, άλλο το απογευματινό φως.Την κορωνίδα στο Άνω Βαθύ την είχε η οικία Ζαμπούνη την οποία έχω ζωγραφίσει πολλές φορές. Επίσης, ο Κότσικας απ` όπου είναι οι θαλασσογραφίες μου.
Ερ: Κύριε Ευρυγένη σας τιμά φέτος ο Δήμος Βαθέος και η Νομαρχία Σάμου. Πώς νιώθετε γι' αυτό;
Απ: Εκείνο που έχω να πώ είναι αυτό που λέει ο κόσμος. Όσοι το μάθανε μου λέγανε: «καιρός ήταν!». Αυτό το ανέμενε ο κόσμος.
Ερ: Τελικά η αναγνώριση του κόσμου είναι που έχει σημασία.
Απ: Μπορεί κάποιος να κάνει 700 εκθέσεις. Το θέμα είναι τι πουλάει. Εγώ δεν έχω πέσει ποτέ κάτω από το 70% αν εξαιρέσουμε το ντεμπούτο μου στην Αθήνα. Είχα 114 έργα στην αίθουσα του Παρνασσού, που είναι ο μεγαλύτερος εκθεσιακός χώρος για ζωγραφική στα Βαλκάνια. Τα 24 τα είχα για να δείξω την δουλειά μου. Τα άλλα 90 τα πούλησα όλα μέσα σε μια εβδομάδα. Εκεί επιβλήθηκα. Έχω κάνει πάνω από 2.500 πίνακες. Πάνω από 1.500 είναι για το Σαμιώτικο τοπίο. Το 1949 τέλειωσα την Σχολή. Φέτος συμπληρώνω εξήντα χρόνια γιαυτό και κάνω την έκθεσή μου στο Κοκκάρι τον Ιούλιο και Αύγουστο. Εκεί θα έχω 45 έργα, 25 ελαιογραφίες και 20 ακουαρέλες, που είναι όλα από τη Σάμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου