Με αφορμή την εβδομάδα για την βιώσιμη κινητικότητα

Η κινητικότητα είναι η απόδειξη ζωντάνιας ενός οργανισμού. Κατά το «σκέπτομαι άρα υπάρχω» του Καρτέσιου, ισχύει και το «κινούμαι άρα υπάρχω». Στο συγκεκριμένο κείμενο αναφερόμαστε στην κινητικότητα προσώπων, δηλαδή στις μετακινήσεις τους. Ο οργανισμός στην περίπτωση αυτήν είναι είτε η πόλη είτε μία ευρύτερη περιοχή.

Είναι πλέον γνωστό ότι υπάρχει μία υπερβολική εξάρτηση από το ιδιωτικό όχημα για την μετακίνηση. Για να χρησιμοποιήσουμε ένα τοπικό παράδειγμα, δεν είναι ασύνηθες κάποιος να παίρνει το ΙΧ του για να πάει στην πλατεία για καφέ, από το σπίτι του κάπου στο κέντρο για παράδειγμα. Επίσης δεν είναι ασύνηθες να μη βρίσκει θέση να παρκάρει και να πρέπει να κάνει γύρους επί ένα πεντάλεπτο μέχρι να βρει. Δεν είναι υπερβολικό αυτό; Θα μπορούσε κάλλιστα να πάει με τα πόδια.

Επίσης, το πρωί για παράδειγμα, βλέπει κανείς πως τα περισσότερα ΙΧ κινούνται με μόνο επιβάτη τον οδηγό, για να μεταβούν στον τόπο εργασίας ή έστω και με ένα παιδί για να το πάνε στο σχολείο. Θα μπορούσαν ανά δύο-τρείς γείτονες να κάνουν μία συνεννόηση για χρήση ενός ΙΧ (εκ περιτροπής) για την μετακίνηση αυτήν. Αν η απόσταση είναι μικρή, θα μπορούσαν βέβαια να μετακινηθούν με τα πόδια.

Και στις δύο περιπτώσεις αυτές η χρήση ΙΧ (είτε αυτοκινήτου είτε δικύκλου) είναι υπερβολική. Η μετακίνηση με όχημα εσωτερικής καύσεως (βενζίνη ή ντίζελ) παράγει και εκπέμπει ρύπους: μονοξείδιο του άνθρακα (CO), οξείδια του αζώτου (NOx), διάφορες πτητικές οργανικές ενώσεις, κυρίως υδρογονάνθρακες (HC), αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM) και μία σειρά άλλων.

Στην χώρα μας ένα τυπικό ΙΧ κάνει γενικά περίπου 10,000 χλμ. ετησίως. Αν υποθέσουμε ότι είναι δεκαετίας και καλοσυντηρημένο, και επίσης ότι εκπέμπει ρύπους σύμφωνα με τις προδιαγραφές Euro6 (2014), τότε στην διάρκεια του έτους θα έχει εκπέμψει 10 kg (κιλά) CO, 1 kg HC, 0.6 kg NΟx (600 γραμμάρια), 0.05 kg PM (50 γραμμάρια) στις μεσαίες ταχύτητες. Σε υψηλότερες ταχύτητες οι εκπομπές ρύπων θα είναι υψηλότερες.

Αν πάλι δεχθούμε ότι στο Βαθύ υπάρχουν 5,000 τέτοια ΙΧ, συνολικά εκπέμπονται ετησίως 50 τόνοι CO, 5 τόνοι HC, 3 τόνοι NΟx και 250 κιλά ΡΜ. Οι εκπεμπόμενοι αυτοί ρύποι είτε εισπνέονται κατ’ ευθείαν, είτε προκαλούν διάφορες χημικές αντιδράσεις που καταλήγουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή. Ο αριθμός των οχημάτων και η μέση ηλικία ίσως δεν είναι ακριβείς, αλλά η τάξη μεγέθους δεν θα αλλάξει σημαντικά αν χρησιμοποιηθούν τα ακριβή στοιχεία.

Αν συνεχίσουμε πάλι την υπόθεση, λέγοντας ότι ένα 10% των χιλιομέτρων που διανύονται με όχημα θα μπορούσε να γίνει με τα πόδια, οι 50 τόνοι CO θα μειωθούν κατά 5. Αντίστοιχες μειώσεις ισχύουν και για τους υπόλοιπους ρύπους.

Επίσης, λαμβάνοντας υπόψη μία μέση τιμή καυσίμου 1.80 ευρώ ανά λίτρο, η εξοικονόμηση ανά όχημα θα ήταν 90 ευρώ ετησίως, με μία μέση κατανάλωση 5 λίτρων ανά 100 χλμ. Για μεγαλύτερες καταναλώσεις βέβαια, η εξοικονόμηση θα ήταν μεγαλύτερη.

Συμπερασματικά λοιπόν, μπορούμε να πούμε πως αν μειώσουμε την χρήση του ΙΧ, ωφελούμε το πορτοφόλια μας και το περιβάλλον. Επί πλέον, τα λιγότερα διανυόμενα χιλιόμετρα είναι πιθανόν να μειώσουν και τα τροχαία ατυχήματα: τα τελευταία χρόνια, στην χώρα έχουμε περίπου δύο θανάτους από τροχαίο ημερησίως (μία ανατριχιαστική στατιστική).

Οδηγίες προς τους εποχουμένους λοιπόν:

Μειώστε τα χιλιόμετρα που διανύετε με το ΙΧ.

Το περπάτημα κάνει καλό στην υγεία.

Το περπάτημα κάνει καλό στην τσέπη.

Το περπάτημα κάνει καλό στο περιβάλλον.

Συνεννοηθείτε με γείτονες και φίλους για την από κοινού χρήση ενός ΙΧ αντί για δύο.

Μαλακά το πόδι στο γκάζι.

Τα λιγότερα χιλιόμετρα λογικά θα βοηθήσουν να μειωθούν τα θανατηφόρα τροχαία.

Αξίζει τον κόπο η προσπάθεια.

Χριστόφορος Βεϊνόγλου, συγκοινωνιολόγος

Από την έντυπη έκδοση του «Σαμιακού Βήματος»