Ως παιδί στην Κατοχή υπακούοντας στην προτροπή της Ελληνίδας μητέρας του, κόρης του ιστορικού και δημοσιογράφου εκδότη της εφημερίδας Αιγαίον, αρνείται να δεχθεί λαχταριστή σοκολάτα από Ιταλό αξιωματικό, εκδηλώνοντας έτσι τη δική του αντίσταση στον ξένο κατακτητή της Σάμου. Το 1943 βιώνει το τραύμα της απώλειας της μάνας του. Η παιδική μνήμη επικεντρώνεται στο τελευταίο βλέμμα της τον Δεκαπενταύγουστο και ο ενήλικος πια γιος αυτοπαρηγορείται με την φράση του Μενάνδρου «ον γαρ οι θεοί φιλούσιν αποθνήσκει νέος».
Τον Σεπτέμβριο του 1943 η Σάμος απελευθερώνεται μετά την ανακωχή του Μπαντόλιο, σχηματίζεται προσωρινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον μητροπολίτη Ειρηναίο και μέλη κορυφαία στελέχη της Εθνικής Αντίστασης. Πολλοί Σαμιώτες βρίσκουν καταφύγιο και παρηγοριά στα πλησιέστερα μοναστήρια. Μαζί τους και ο αφηγητής που θυμάται, όσο βρισκόταν στην Αγία Ζώνη, την άφιξη του Ιερού Λόχου. Η περιγραφή του μοναστηριού συγκινεί και σήμερα.
Ακολουθεί η ανάμνηση του βομβαρδισμού της Σάμου στις 17 Νοεμβρίου 1943. Η γερμανική βόμβα κατέστρεψε το πατρικό του σπίτι. Συγκλονιστική η περιγραφή για το πώς βγήκαν από τα χαλάσματα, ποιοι τους περιποιήθηκαν και με ποιο μέσον έφυγαν με τον πατέρα του για το Κουσάντασι, όπου έφτασαν στις 18 Νοεμβρίου. Εκεί, οι υπόλοιποι επιβάτες αποβιβάστηκαν, εκτός από τον πατέρα του και τον ίδιο, τον οποίο παρέλαβε αργότερα ο Άγγλος πρόξενος Δημήτριος Λουί Μαρκ και τον παρέδωσε στη Σμύρνη στον παππού του Ιωάννη Βακιρτζή και στη γιαγιά του Αγγελική. Εκεί συναντήθηκε με τον πατέρα του και μεταφέρθηκαν όλοι μαζί στο στρατόπεδο προσφύγων στις Πηγές Μωυσέως. Η ζωή στο προσφυγικό στρατόπεδο δεν έχει να κάνει τόσο με το κλίμα του στρατοπέδου όσο με τη διάθεση του παιδιού που ήθελε να παίξει όπου και αν βρίσκεται. Από τις Πηγές Μωυσέως τον παίρνει ο θείος του Φωτεινός Βακιρτζής, αξιωματικός του Υγειονομικού, και τον οδήγησε στο Κάιρο με τρόπο που θυμίζει απαγωγή σε κινηματογραφική ταινία.
Και από τη Μέση Ανατολή η επάνοδος στην πατρίδα τη Σάμο μετά την απελευθέρωση. Οι παιδικές αναμνήσεις είναι πλέον μνήμες ειρηνικές, εικόνες, επεισόδια από πεζοπορικές εκδρομές γύρω από το Βαθύ. Αξέχαστη εμπειρία η διανυκτέρευση στο ύπαιθρο, στο Πέρα Καλάμι. Μια συνάντηση με οικογενειακό φίλο στο Καρλόβασι, με συγγενείς, θείους και θείες, η γλυκύτητα των οποίων αντικαθιστούσε εν μέρει τη μητρική θαλπωρή, εικόνες φιλοξενίας, φαγητών, εμπειρίες από περιποιήσεις, φαγητά, από ομαδικές δραστηριότητες με επίκεντρο το διάβασμα και πολλά άλλα που είχαν κάνει τέτοια εντύπωση στον Μάνο Σουβαλτζή ώστε να διατηρηθούν στη μνήμη και να ομορφαίνουν τη ζωή με την ανάκλησή τους. Οι εμπειρίες από τον εμφύλιο μοιάζει να αποβάλλονται από τις αναμνήσεις του Μάνου Σουβαλτζή ως «οικεία δεινά».
Οι Παιδικές μνήμες αποτελούν νοσταλγικά κείμενα για την παιδική ηλικία, μέσω των οποίων ο παρ’ Αρείω Πάγω δικηγόρος Μάνος Σουβαλτζής απεικονίζει μια κοινωνία που βίωσε πολέμους, δυσκολίες επιβίωσης αλλά και ειρηνικές καταστάσεις που τον διαμόρφωσαν ως χαρακτήρα, διότι πάνω απ’ όλα εμπεριείχαν εμπειρίες αξιών και βιώματα αρετών.
Σάμος, 21-6- 2024
Χρίστος Λάνδρος
Τον Σεπτέμβριο του 1943 η Σάμος απελευθερώνεται μετά την ανακωχή του Μπαντόλιο, σχηματίζεται προσωρινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον μητροπολίτη Ειρηναίο και μέλη κορυφαία στελέχη της Εθνικής Αντίστασης. Πολλοί Σαμιώτες βρίσκουν καταφύγιο και παρηγοριά στα πλησιέστερα μοναστήρια. Μαζί τους και ο αφηγητής που θυμάται, όσο βρισκόταν στην Αγία Ζώνη, την άφιξη του Ιερού Λόχου. Η περιγραφή του μοναστηριού συγκινεί και σήμερα.
Ακολουθεί η ανάμνηση του βομβαρδισμού της Σάμου στις 17 Νοεμβρίου 1943. Η γερμανική βόμβα κατέστρεψε το πατρικό του σπίτι. Συγκλονιστική η περιγραφή για το πώς βγήκαν από τα χαλάσματα, ποιοι τους περιποιήθηκαν και με ποιο μέσον έφυγαν με τον πατέρα του για το Κουσάντασι, όπου έφτασαν στις 18 Νοεμβρίου. Εκεί, οι υπόλοιποι επιβάτες αποβιβάστηκαν, εκτός από τον πατέρα του και τον ίδιο, τον οποίο παρέλαβε αργότερα ο Άγγλος πρόξενος Δημήτριος Λουί Μαρκ και τον παρέδωσε στη Σμύρνη στον παππού του Ιωάννη Βακιρτζή και στη γιαγιά του Αγγελική. Εκεί συναντήθηκε με τον πατέρα του και μεταφέρθηκαν όλοι μαζί στο στρατόπεδο προσφύγων στις Πηγές Μωυσέως. Η ζωή στο προσφυγικό στρατόπεδο δεν έχει να κάνει τόσο με το κλίμα του στρατοπέδου όσο με τη διάθεση του παιδιού που ήθελε να παίξει όπου και αν βρίσκεται. Από τις Πηγές Μωυσέως τον παίρνει ο θείος του Φωτεινός Βακιρτζής, αξιωματικός του Υγειονομικού, και τον οδήγησε στο Κάιρο με τρόπο που θυμίζει απαγωγή σε κινηματογραφική ταινία.
Και από τη Μέση Ανατολή η επάνοδος στην πατρίδα τη Σάμο μετά την απελευθέρωση. Οι παιδικές αναμνήσεις είναι πλέον μνήμες ειρηνικές, εικόνες, επεισόδια από πεζοπορικές εκδρομές γύρω από το Βαθύ. Αξέχαστη εμπειρία η διανυκτέρευση στο ύπαιθρο, στο Πέρα Καλάμι. Μια συνάντηση με οικογενειακό φίλο στο Καρλόβασι, με συγγενείς, θείους και θείες, η γλυκύτητα των οποίων αντικαθιστούσε εν μέρει τη μητρική θαλπωρή, εικόνες φιλοξενίας, φαγητών, εμπειρίες από περιποιήσεις, φαγητά, από ομαδικές δραστηριότητες με επίκεντρο το διάβασμα και πολλά άλλα που είχαν κάνει τέτοια εντύπωση στον Μάνο Σουβαλτζή ώστε να διατηρηθούν στη μνήμη και να ομορφαίνουν τη ζωή με την ανάκλησή τους. Οι εμπειρίες από τον εμφύλιο μοιάζει να αποβάλλονται από τις αναμνήσεις του Μάνου Σουβαλτζή ως «οικεία δεινά».
Οι Παιδικές μνήμες αποτελούν νοσταλγικά κείμενα για την παιδική ηλικία, μέσω των οποίων ο παρ’ Αρείω Πάγω δικηγόρος Μάνος Σουβαλτζής απεικονίζει μια κοινωνία που βίωσε πολέμους, δυσκολίες επιβίωσης αλλά και ειρηνικές καταστάσεις που τον διαμόρφωσαν ως χαρακτήρα, διότι πάνω απ’ όλα εμπεριείχαν εμπειρίες αξιών και βιώματα αρετών.
Σάμος, 21-6- 2024
Χρίστος Λάνδρος
Από την έντυπη έκδοση του «Σαμιακού Βήματος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου