«Και στα νησιά μας το Yale και το Columbia; Τήνελλα, ω Καλλίνικε» - Γράφει ο Μανώλης Κάρλας

Η τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σύμφωνα με το Σύνταγμα, παρέχεται με ευθύνη του κράτους ως ένα δημόσιο αγαθό που δικαιούται και στο οποίο πρέπει να έχει πρόσβαση όλο, ανεξαίρετα, το μαθητικό δυναμικό της χώρας μας. 

Είναι ανεξήγητο λοιπόν γιατί η κυβέρνηση επιχειρεί με τέτοιο μένος να εισαγάγει τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά αλλά εν τέλει ¨ιδιωτικά¨ πανεπιστήμια αφού θα χρηματοδοτούνται από τα δίδακτρα των φοιτητών τους.

Είναι όμως ανεξήγητο ή είναι ένα μακροχρόνιο σχέδιο που τώρα, καθώς οι πολιτικοί συσχετισμοί το επιτρέπουν, επανέρχεται;

Όσοι ασχολούνται ερευνητικά με την μελέτη των οικονομικών των ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στη χώρα μας διαπιστώνουν ότι η χρηματοδότηση τους μειώνεται συστηματικά, εδώ και χρόνια, οδηγώντας προγραμματισμένα στην σταδιακή απαξίωση και υποβάθμιση τους. 

Αυτός ο διαρκής οικονομικός στραγγαλισμός εξηγεί:

Α). Γιατί δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι πόροι για σοβαρές ακαδημαϊκές δραστηριότητες και για την απαραίτητη ανάπτυξη σύγχρονων ερευνητικών και εκπαιδευτικών υποδομών στην πατρίδα μας που είναι δεδομένες σε όλα τα αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού με τα οποία το δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο καλείται και μόνο με την αυτοθυσία και την ποιότητα των στελεχών του επιτυγχάνει να συνεργάζεται, ως τώρα, ισότιμα και παραγωγικά, καταλαμβάνοντας, μάλιστα, αξιοζήλευτες θέσεις στην παγκόσμια επιστημονική κατάταξη

και

Β). Γιατί το εκπαιδευτικό και διδακτικό προσωπικό, τα εργαστήρια , οι διοικητικές και οι λοιπές βοηθητικές υπηρεσίες των Ανώτατων Σχολών μας υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με τις ανάγκες τους και τις διεθνείς ακαδημαϊκές νόρμες.

Επί παραδείγματι, η Σχολή Θετικών Επιστημών της Σάμου στερείται πάρα πολλά ακόμη και από τα στοιχειώδη κι ας έχουν περάσει τριάντα και πλέον έτη από την ίδρυσή της.

Υπάρχουν σοβαρά και χρόνια προβλήματα υποδομών, ακαδημαϊκής και διοικητικής στελέχωσης και άρτιας λειτουργίας.

Ως χώροι πανεπιστημιακής διδασκαλίας χρησιμοποιούνται έως και σήμερα αίθουσες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και χώροι της τοπικής αυτοδιοίκησης όπως η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και εκδηλώσεων του Δήμου Δυτικής Σάμου.

Η π. Εμπορική Σχολή - Φωτό: «Σαμιακόν Βήμα»

Τρία και πλέον έτη μετά τον φονικό και καταστροφικό σεισμό της 30/10/2020, η περίφημη Εμπορική Σχολή, το εμβληματικό κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο Καρλόβασι παραμένει σε πλήρη αχρησία και με τα τραύματα από τον Εγκέλαδο εμφανή, αψευδείς μάρτυρες της κυβερνητικής αβελτηρίας.

Το δε περιώνυμο campus στην περιοχή των παλιών βυρσοδεψείων, δηλαδή η Πανεπιστημιούπολη του Καρλοβάσου, χρόνια τώρα περιμένει το Μωυσή και την Πανδώρα.

Γνωστό είναι, επίσης, το πρόβλημα υπολειτουργίας του Μαθηματικού τμήματος που η ίδρυση και λειτουργία ομόλογων Σχολών στην κεντρική Ελλάδα οδήγησε στη σταδιακή απερήμωση του.

Αυτό είναι το πάγιο και βολικό πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης που όμως αρνείται να υιοθετήσει προτάσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας για τη στήριξη και την αναβάθμιση του.

Βέβαια ο καταγγελτικός λόγος είναι γόνιμος αν συνοδεύεται από προτάσεις ουσίας που οδηγούν σε λύσεις των προβλημάτων.

Διαφορετικά λειτουργεί υπονομευτικά και αποπροσανατολίζει όπως, δυστυχώς, συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση.

Η διαρκής υποχρηματοδότηση, η έλλειψη επαρκών κινήτρων και ουσιαστικής μέριμνας για φοιτητές και καθηγητές, η θέσπιση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής μόνο για το Δημόσιο, η άναρχη αναβάθμιση των ΤΕΙ, η παράνομη ανωτατικοποίηση των ιδιωτικών κολλεγίων χωρίς περιορισμούς εισαγωγής, αποτελούν βασικά εργαλεία απαξίωσης της δημόσιας τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και αφανισμού των Περιφερειακών Πανεπιστημίων και ειδικότερα του Πανεπιστημίου Αιγαίου με την γεωγραφική ασυνέχεια και τα πολλαπλά προβλήματα της νησιωτικότητας. 

Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο Καρλόβασι

Αυτή η οριακή κατάσταση λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων αντιμετωπίζεται προκλητικά από την κυβέρνηση με την υλοποίηση του νεοφιλελεύθερου δόγματος της απεξάρτησης τους από τα δημόσια οικονομικά με αποτέλεσμα και αυτά, στενάζοντας από την υποχρηματοδότηση, να οδηγηθούν, αργά ή γρήγορα, στην επιβολή διδάκτρων και στην κερδώα κοινωνική επισφάλεια.

Είναι σαφές ότι η νομοθετική ρύθμιση που προωθείται για την ίδρυση του ¨ελεύθερου πανεπιστήμιου¨ που υποτίθεται ότι θα αναβαθμίσει την Ανώτατη Εκπαίδευση στον τόπο μας θα οδηγήσει, δυστυχώς, με μαθηματική ακρίβεια, στην οριστική απαξίωση και στην εμπορευματοποίηση της.

Όσο για τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια η τύχη τους φαίνεται, δυστυχώς, προδιαγεγραμμένη:

Οι φοιτητές τους θα τα εγκαταλείψουν, σταδιακά, αφού θα είναι πιο συμφέρουσα για τον οικογενειακό προϋπολογισμό η εγγραφή στα ιδιωτικά πανεπιστήμια του κέντρου λόγω της ισχνής φοιτητικής μέριμνας και του υψηλού κόστους διαβίωσης στην επαρχία και ιδιαίτερα στα τουριστικά νησιά όπως είναι η Σάμος.

Κατά συνέπεια, σε δεύτερο χρόνο , τα περισσότερα περιφερειακά τμήματα θα συγχωνευθούν και τελικά θα κλείσουν με αποτέλεσμα η Ελληνική Περιφέρεια να ερημώσει.

Και βέβαια ούτε το Yale (Γέιλ) ούτε το Columbia (Κολάμπια) θα τρέξουν να ιδρύσουν παραρτήματα στην πατρίδα μας και ιδιαίτερα στη Σάμο.

Το πολύ- πολύ να ιδρυθεί κανένας Μεντρεσές στα ακριτικά νησιά…

Και στην υπόλοιπη Ελλάδα θα αναπτυχθούν κάποιες απροσδιόριστης επιστημονικής αξίας εκπαιδευτικές επιχειρήσεις, αδιαβάθμιστες στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά πολύ γνωστές στους παγκόσμιους εμπορικούς κύκλους της γνώσης όπως, δυστυχώς, συμβαίνει ανά την υφήλιο, εις βάρος της δημόσιας εκπαίδευσης και του κύρους της επιστήμης.

Αυτό το ζοφερό Μέλλον επιφυλάσσει και εγγυάται για την πατρίδα μας και ιδιαίτερα για τα νησιά μας η ψήφιση και εφαρμογή του νομοσχεδίου για την δημιουργία υβριδικών μη κρατικών- μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας.

Όμως εμείς έχομε άλλα όνειρα για μας, για τα παιδιά μας και για τον τόπο μας.

Χρέος μας είναι να αντισταθούμε.

Και θα το πράξομε με κάθε τρόπο.

Άλλωστε η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων.

Μανώλης Νικ. Κάρλας 

Γιατρός

Πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου (2003-2010)