Και τούτο διότι οι πρόγονοί μας το είχαν καθορίσει έτσι, διότι από το Σεπτέμβριο αρχίζει μια νέα περίοδος του φθινοπώρου, μια νέα περίοδος που θα πέσουν οι βασικοί σπόροι των σιτηρών, της διατροφής του ανθρώπινου γένους και αυτό είναι καθορισμένο από τα βάθη των αιώνων. Έτσι επί του προκειμένου μιλάμε για τη χρονιά από την 1η Σεπτεμβρίου 2022 έως και την 31η Αυγούστου 2023. Αλλά και θρησκευτικός νέος χρόνος ξεκινά από το Σεπτέμβριο που τιμάμε το γενέθλιο της Παναγίας μας, στις 8 Σεπτεμβρίου.
Θα ξεκινήσω όμως από μια βροχή που έπεσε στις 28 Αυγούστου 2022 και είχε μικρές αλλά θετικές επιπτώσεις στις φθινοπωρινές παραγωγές, την ελιά και μπορούμε να την εντάξουμε στην νέα σεζόν στο νέο χρόνο. Όπως βλέπουμε και στον πρώτο πίνακα ο Σεπτέμβριος 2022 υπήρξε άβροχος, όπως και τις τρεις προηγούμενες χρονιές. Ο Οκτώβριος και αυτός άβροχος, συνεχίζοντας τις καλοκαιρινές συνθήκες σε όφελος του άλλου οικονομικού τομέα που λέγεται τουρισμός. Ο Νοέμβριος με τα 86 χιλιοστά νερό, ήταν απλώς να ζωογονήσει τις αφυδατωμένες ελιές και να ξεπλύνει τα φύλλα των δέντρων από την καλοκαιρινή σκόνη, όμως χωρίς να ενισχύσει τη στάθμη του εσωτερικού ταμιευτήρα, που συνεχίσαμε να αντλούμε νερό από τον Μάιο και η στάθμη του είχε κατέβει 18 m κάτω από την επιφάνεια της πηγής της Μάνας. Ένα αρνητικό ρεκόρ για τα χρονικά μας. Ο Δεκέμβριος με τα 163 χιλιοστά υπήρξε ένας ήπιος μήνας, όχι όμως όπως το απαιτούσαν οι ανάγκες των αποθεμάτων του νερού.
Ο Ιανουάριος 2023 υπήρξε ένας ικανοποιητικός μήνας και τα 202 χιλιοστά υπήρξαν κανονικά, χωρίς να πάει νερό στη θάλασσα, εκτός από τα μέρη που είχαν καεί στην δυτική πλευρά του χωριού και δυστυχώς το ποτάμι κατέβασε λίγη καφενόμαυρη θολούρα και ευτυχώς χωρίς να διεισδύσει στον υπόγειο ταμιευτήρα. Ο Φεβρουάριος με τα 30 χιλιοστά υπήρξε απογοητευτικός, οι ελπίδες στέρεψαν έχοντας υπόψιν το «ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει», οι δε υπόγεια στάθμη με αυτές τις λίγες βροχές ανέβηκε 3 μ., αλλά άρχισε μέσα μου να δημιουργείται και ο φόβος για το αύριο. Βέβαια παρατηρώντας τον πίνακα βλέπουμε και άλλους Φλεβάρηδες προηγούμενων χρόνων να έχουνε τέτοιους απογοητευτικούς αριθμούς βροχοπτώσεων.
Ο Μάρτιος ενθαρρυντικός με τα 152 χιλιοστά να μας δίνει κάποιες πρόσθετες ελπίδες ανεβάζοντας παράλληλα κατά ενάμιση μέτρο την στάθμη της υπόγειας δεξαμενής μας. Ο Απρίλης ικανοποιητικός με τα 125 χιλιοστά για να ποτίσει το χώμα που βρίσκεται το ριζικό σύστημα των καλλιεργειών μας, αμπέλι, ελιά, εσπεριδοειδή και κηπευτικά, όπως οι πατάτες. Ο Μάιος και αυτός βροχερός, 32 χιλιοστά, όμως παράλληλα και βλαβερός. Τα αμπέλια και τα κηπευτικά βρίσκονται στο στάδιο που αναπτύσσονται αυτά, αλλά και ασθένειες και αυτό απαιτούσε πρόσθετες αντιπαρασιτικές επίμονες επεμβάσεις, διότι οι συνθήκες οι βροχερές με την υγρασία, την άπνοια και την θερμοκρασία ευνοούσαν τους μύκητες. Οι επιμελείς αμπελουργοί γλίτωσαν την παραγωγή, οι αμελείς δυστυχώς είδαν καρπούς και φύλλα να αρρωσταίνουν στα αμπέλια, αλλά και στην ελιά οι βροχοπτώσεις αυτές δε ευνόησαν την καρπόδεση. Το λαϊκό ρητό πού λέει «στον έρμο τόπο το Μάη μήνα βρέχει», να ισχύει; Όχι βέβαια. Ο τόπος δεν είναι έρημος, είναι χαρισματικός και ευλογημένος, αλλά ακόμη δυστυχώς δεν έχουμε μάθει να τον αξιοποιούμε και θα δείτε στο τέλος του άρθρου γιατί είναι χαρισματικός και ευλογημένος.
 |
| Γιακουμής Αμυρσώνης |
Ο Ιούνιος με τα 68 χιλιοστά υπήρξε ο πιο βροχερός Ιούνης των τελευταίων 40 χρόνων. Ωφέλιμος για την ελιά, τα αμπέλια, επίσης για τα μονοετή φυτά και την κτηνοτροφία, όπου υπάρχει, ανώφελος όμως για τον τουρισμό. Οι ξένοι οι παραθεριστές θέλουν καλοκαίρια και ήλιο και όχι συννεφιασμένο και βροχερό περιβάλλον. Ο Ιούλιος άβροχος όπως και ο Αύγουστος, καιρικές συνθήκες παρόμοιες εδώ και πολλούς αιώνες από τότε που έχουμε στοιχεία Μετεωρολογίας.
Εν ολίγοις η χρονιά που πέρασε από άποψης βροχοπτώσεων με τα 858 ήταν μία μέτρια χρονιά, που οι βροχές δεν έπεσαν τους μήνες του φθινοπώρου που τα είχαμε ανάγκη, ούτε και οι ποσότητες του χειμώνα για να γεμίσουν οι υπόγειες δεξαμενές και οι βροχές που έπεσαν την άνοιξη και αρχάς καλοκαιριού δημιούργησαν προβλήματα στις καλλιέργειες. Οι ποσότητες νερού που έπεφταν σε αραιά διαστήματα, λόγω ζέστης, μεγάλες ποσότητες εξατμίζονταν και γι’ αυτό δεν αυξανόταν η στάθμη του υπόγειου ταμιευτήρα.
Να προβληματιστούν οι υπεύθυνοι
Οι ενδείξεις των λίγων βροχών στην περίοδο αυτή των βροχοπτώσεων θα έπρεπε να είχε προβληματίσει τους υπεύθυνους και αρμόδιους του νησιού για το πως θα περάσουμε την υπόλοιπη θερινή σεζόν. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν παρατηρήθηκε και γι’ αυτό παρουσιάζομαι φέτος κάποια συμπτώματα λειψυδρίας στην ανατολική Σάμο. Ας ευχηθούμε ότι η καινούργια χρονιά Θα είναι διαφορετική από αυτή που περάσαμε και βέβαια προς το καλύτερο από άποψις βροχοπτώσεων. Εάν ρίξουμε μια ματιά στον πίνακα Νο2 με τα συγκεντρωτικά στοιχεία των τελευταίων 40 χρόνων, θα δούμε ότι παρόμοιες συνθήκες είχαμε κι άλλες χρονιές και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να μας πιάνει η απαισιοδοξία, διότι απ’ ότι βλέπουμε τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται. Να σας πληροφορήσω ότι παρόμοιο ακραίο φαινόμενο σαν και αυτό που συνέβη την 29η Νοεμβρίου του 2001 με βροχόπτωση 450 χιλιοστά σε 12 ώρες είχαμε στη Σάμο και το 1936 το Φεβρουάριο που και τότε πλημμύρισε όλη η Σάμος με πολλές καταστροφές σε όλο το νησί. Αυτή η βροχόπτωση σύμφωνα με τα δεδομένα του τελευταίου φετινού μήνα αποτελούσε ένα πανελλήνιο δυστυχώς αρνητικό και όχι επιθυμητό ρεκόρ. Αυτό όπως γνωρίζουμε καταρρίφθηκε προσφάτως με την ασύλληπτη βροχόπτωση που έπεσε στην περιοχή της Θεσσαλίας -στη Λάρισα, Καρδίτσα, Βόλο που έπεσαν σε 12 ώρες 750 χιλιοστά νερό, δηλαδή 750 τόνοι νερό στο στρέμμα. Το νερό είναι αδύνατο να απορροφηθεί ή και να διοχετευθεί με τις παρούσες υποδομές, γνωρίζοντας δυστυχώς κατακλυσμιαία φαινόμενα σ’ αυτά τα μέρη. Το πρωτοφανές αυτό φαινόμενο το επονομαζόμενο «Daniel» συνέχισε την καταστροφική του πορεία προς την Λιβύη με πολύ περισσότερες ζημιές και τον θάνατο 20.000 ανθρώπων.
Άγγιξε τη Σάμο το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής;
Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι άγγιξε το νησί μας το παγκόσμιο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής; Δύσκολη ερώτηση και δύσκολη απάντηση. Τα μόνα οφθαλμοφανή φαινόμενα που παρατηρούνται είναι να έχουμε συχνά αυτά τα φτωχά χρόνια από άποψη βροχοπτώσεων τους φθινοπωρινούς μήνες, πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα όπως φέτος, πιο εκτεταμένους καύσωνες που και παλαιότερα είχαμε, αλλά κρατούσανε 2-3-4 μέρες και όχι όπως φέτος 15 ημέρες. Δεν είχαμε τα τελευταία χρόνια δυνατά μελτέμια με απαγορεύσεις πλοίων. Πάντως έχουμε κάποιες ορατές περιβαλλοντολογικές αλλαγές προς το χειρότερο.
Και θα κλείσω το παρόν άρθρο με μία παράγραφο ευχάριστη και αισιόδοξη, γιατί η Σάμος όπως σας προείπα είναι ένας τόπος πολύχαρος και ευλογημένος. Ίσως χρειάζονται πολλές σελίδες για να αποδείξω τον ανώτερο τίτλο αυτής της παραγράφου. Όμως περιληπτικά θα αναφέρω αυτά τα οποία πρέπει να έχει κάθε Σάμιος υπόψιν για να εκτιμά τον τόπο που γεννήθηκε.
Να προβληματιστούν οι υπεύθυνοι
Οι ενδείξεις των λίγων βροχών στην περίοδο αυτή των βροχοπτώσεων θα έπρεπε να είχε προβληματίσει τους υπεύθυνους και αρμόδιους του νησιού για το πως θα περάσουμε την υπόλοιπη θερινή σεζόν. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν παρατηρήθηκε και γι’ αυτό παρουσιάζομαι φέτος κάποια συμπτώματα λειψυδρίας στην ανατολική Σάμο. Ας ευχηθούμε ότι η καινούργια χρονιά Θα είναι διαφορετική από αυτή που περάσαμε και βέβαια προς το καλύτερο από άποψις βροχοπτώσεων. Εάν ρίξουμε μια ματιά στον πίνακα Νο2 με τα συγκεντρωτικά στοιχεία των τελευταίων 40 χρόνων, θα δούμε ότι παρόμοιες συνθήκες είχαμε κι άλλες χρονιές και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να μας πιάνει η απαισιοδοξία, διότι απ’ ότι βλέπουμε τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται. Να σας πληροφορήσω ότι παρόμοιο ακραίο φαινόμενο σαν και αυτό που συνέβη την 29η Νοεμβρίου του 2001 με βροχόπτωση 450 χιλιοστά σε 12 ώρες είχαμε στη Σάμο και το 1936 το Φεβρουάριο που και τότε πλημμύρισε όλη η Σάμος με πολλές καταστροφές σε όλο το νησί. Αυτή η βροχόπτωση σύμφωνα με τα δεδομένα του τελευταίου φετινού μήνα αποτελούσε ένα πανελλήνιο δυστυχώς αρνητικό και όχι επιθυμητό ρεκόρ. Αυτό όπως γνωρίζουμε καταρρίφθηκε προσφάτως με την ασύλληπτη βροχόπτωση που έπεσε στην περιοχή της Θεσσαλίας -στη Λάρισα, Καρδίτσα, Βόλο που έπεσαν σε 12 ώρες 750 χιλιοστά νερό, δηλαδή 750 τόνοι νερό στο στρέμμα. Το νερό είναι αδύνατο να απορροφηθεί ή και να διοχετευθεί με τις παρούσες υποδομές, γνωρίζοντας δυστυχώς κατακλυσμιαία φαινόμενα σ’ αυτά τα μέρη. Το πρωτοφανές αυτό φαινόμενο το επονομαζόμενο «Daniel» συνέχισε την καταστροφική του πορεία προς την Λιβύη με πολύ περισσότερες ζημιές και τον θάνατο 20.000 ανθρώπων.
Άγγιξε τη Σάμο το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής;
Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι άγγιξε το νησί μας το παγκόσμιο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής; Δύσκολη ερώτηση και δύσκολη απάντηση. Τα μόνα οφθαλμοφανή φαινόμενα που παρατηρούνται είναι να έχουμε συχνά αυτά τα φτωχά χρόνια από άποψη βροχοπτώσεων τους φθινοπωρινούς μήνες, πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα όπως φέτος, πιο εκτεταμένους καύσωνες που και παλαιότερα είχαμε, αλλά κρατούσανε 2-3-4 μέρες και όχι όπως φέτος 15 ημέρες. Δεν είχαμε τα τελευταία χρόνια δυνατά μελτέμια με απαγορεύσεις πλοίων. Πάντως έχουμε κάποιες ορατές περιβαλλοντολογικές αλλαγές προς το χειρότερο.
Και θα κλείσω το παρόν άρθρο με μία παράγραφο ευχάριστη και αισιόδοξη, γιατί η Σάμος όπως σας προείπα είναι ένας τόπος πολύχαρος και ευλογημένος. Ίσως χρειάζονται πολλές σελίδες για να αποδείξω τον ανώτερο τίτλο αυτής της παραγράφου. Όμως περιληπτικά θα αναφέρω αυτά τα οποία πρέπει να έχει κάθε Σάμιος υπόψιν για να εκτιμά τον τόπο που γεννήθηκε.
Να υπενθυμίσω ότι στην αρχαιότητα τη Σάμο τη θεωρούσαν και την ονόμαζαν το νησί των μακάρων – των ευτυχισμένων, λόγω της ευζωίας των κατοίκων εξαιτίας του κλίματος, της ποικιλίας των προϊόντων, της αφθονίας του νερού και του περιβάλλοντος τόπου, εννοώ το θαλασσινό πλούτο, το στεριανό, τον πεδινό και τον βουνίσιο. Τον ποιητή Μένανδρο που θα πει σ’ ένα λόγο του ότι και στη Σάμο οι όρνιθες παράγουν γάλα. Χάρη των ποικίλων προϊόντων της, αγροτικά, κτηνοτροφικά, αλιευτικά, αγγειοπλαστικά, ναυπηγικά, η Σάμος μεγαλούργησε στα προχριστιανικά, μεταχριστιανικά χρόνια καθώς και στα χρόνια του Βυζαντίου. Και ήρθε η άλωση, ο όλεθρος.
Επανάσταση του 21 με πολλά σαμιακά ηρωικά κατορθώματα. Χρόνια ηγεμονίας με ανάπτυξη της Σάμου, με παραγωγές και εξαγωγές των αγροτικών ιδίως προϊόντων στα φημισμένα της προϊόντα της αμπέλου (κρασί σταφίδα), του καπνού, της ελιάς, των βυρσοδεψιών, των αγγειοπλαστικών. Η μακραίωνη ιστορία των πέντε χιλιετηρίδων του νησιού με το σπάνιο ίσως και μοναδικό περιβάλλον, τα πολλά δαντελωτά ακρογιαλιά και τα δροσερά καλοκαίρια με τους φιλόξενους κατοίκους, γέννησε τον παραθερισμό – το λεγόμενο τουρισμό, μία νέα πηγή εισοδήματος στο νησί μας. Και καταλήγω στην εύφορη γη με το άφθονο νερό και ποιοτικό και το εύκρατο κλίμα.
Πριν 50 χρόνια απολαμβάναμε στο Κοκκάρι τις μπανάνες, ένα δυσεύρετο και ακριβό προϊόν εκείνη την εποχή (Φωτό Νο 1, από τη σημερινή μου φυτεία).
Πριν 50 χρόνια απολαμβάναμε στο Κοκκάρι τις μπανάνες, ένα δυσεύρετο και ακριβό προϊόν εκείνη την εποχή (Φωτό Νο 1, από τη σημερινή μου φυτεία).
 |
| Φωτό Νο 1 |
Πριν μερικά χρόνια ο γράφων τόλμησε και καλλιέργησε τις πρώτες ορχιδέες στην Ελλάδα.
 |
| Φωτό Νο 2 |
Πριν μερικά χρόνια φυτεύτηκαν και πρόκοψαν τα ημιτροπικά αβοκάντο (Φωτό Νο 2).
Τώρα, ένας γείτονάς μου στο Κοκκάρι, ο Αλέκος, φύτεψε, πρόκοψε και κάρπισε το δέντρο Μάνγκο (Φωτό Νο 3).
 |
| Φωτό Νο 3 |
Αλήθεια γιατί δεν αξιοποιούνται σήμερα τα χαρίσματα αυτού του τόπου;»
*Γεωπόνος
*Γεωπόνος
Από την έντυπη έκδοση του «Σαμιακού Βήματος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου