Εγκώμιο στον καθηγητή Σωματικής Αγωγής Βαγγέλη Ελληνικάκη

Στις 22 Δεκεμβρίου 2022 αποχαιρετίσαμε έναν από τους πιο παλιούς μας καθηγητές του Πυθαγορείου Γυμνασίου, τον δάσκαλο της Γυμναστικής Βαγγέλη Ελληνικάκη. Δάσκαλο αγαπημένο από πολλές γενιές μαθητών, τον γυμναστή που μπορούσε, και το έκανε με ιδιαίτερο πάθος και επιτυχία, να ενώνει σε ένα σώμα όλες τις τάξεις του τότε εξαταξίου Γυμνασίου των χρόνων της εφηβείας μας, από την πρώτη μέχρι την τελευταία.

Αν ο γυμνασιάρχης μαζί με το σύλλογο των καθηγητών διηύθυναν όλο το σχολείο, ο γυμναστής Ελληνικάκης συντόνιζε όλες τις τάξεις, και όχι μόνο στις ώρες τις γυμναστικής αλλά και σε κάθε εκδήλωση και συγκέντρωση του σχολείου, διευθύνοντας τους ζωηρούς και ατίθασους εφήβους που φοιτούσαν στο εξατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων. Ο Βαγγέλης Ελληνικάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σητεία της Κρήτης το 1927. Μετά τις σπουδές του στη Γυμναστική Ακαδημία και την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων στο Πολεμικό Ναυτικό, διορίστηκε στη Σάμο, ρίζωσε στο νησί μας και με την Ντενίζ Βέβα δημιούργησε μια ωραία οικογένεια αγαπητή σε όλους τους συμπολίτες. Απέκτησαν δυο παιδιά του, που υπεραγαπούσε. Ο Νίκος εξελίχθηκε σε σπουδαίο σκηνοθέτη, ερευνητή ντοκιμαντέρ και ο Επαμεινώνδας, ο αδικοχαμένος πρόωρα φίλος Παμείνος, ήταν ένας ευαίσθητος και άριστος αρχιτέκτονας.

Ο καθηγητής Ελληνικάκης ήταν ένας ανήσυχος και δημιουργικός δάσκαλος της σωματικής αγωγής, που δεν αρκέσθηκε μόνο στα τυπικά καθήκοντα των σχολικών υποχρεώσεών του. Είχε συγκροτήσει ομάδες αθλητικών δραστηριοτήτων, τμήματα στίβου, πετοσφαίρισης και καλαθοσφαίρισης, τμήματα κολύμβησης και άλλα, με δικές του πρωτοβουλίες, χωρίς τις εντολές ή τις οδηγίες του υπουργείου Παιδείας. Το μάθημα της Γυμναστικής του Ελληνικάκη είχε απ’ όλα: ξεκινούσε με την εκμάθηση του βηματισμού, στοιχείο αρμονίας και πειθαρχίας, με τροχἀδην, ασκήσεις σουηδικής γυμναστικής, ασκήσεις αλμάτων, αθλοπαιδιές και κατέληγε σε κανόνες παιχνιδιών. Ήταν όντως σωματική αγωγή, γιατί πίστευε πως «Νους υγιής εν σώματι υγιεί», όπως αναγραφόταν στο ειδικό υπόστεγο του Γυμνασίου. Κοντά στα παραπάνω του καθημερινού προγράμματος ακολουθούσαν κι άλλα: μονόζυγα, εφαλτήριο, άλμα απλούν, τριπλούν, επί κοντώ, σκάμμα, σφαιροβολία, δισκοβολία, ακοντισμός, αθλήματα κλασικά, που συγκροτούσαν ένα ιδιαίτερο λεξιλόγιο. Έτσι πλούτιζε τις γνώσεις μας μέσω της γυμναστικής, με όρους ωραίους καθαρά ελληνικούς προβάλλοντας παράλληλα το αθλητικό ιδεώδες. 

Ο Βαγγέλης Ελληνικάκης εν μέσω μαθητών στη διάρκεια γυμναστικών επιδείξεων την 5η Ιουνίου 1966 (Φωτό: Νίκος Νόου)

Κατάφερνε να ενώνει όλους τους μαθητές, όχι μόνο εκείνους που διακρίνονταν για τις σωματικές τους ικανότητες και επιδόσεις αλλά και τους άλλους τους λιγότερο επιδέξιους και ασθενικούς, αρκεί να κατέβαλλαν την απαιτούμενη προσπάθεια. Ήταν ίσως ο πρώτος γυμναστής στη Σάμο που έβγαλε το Γυμνάσιο έξω από τον σχολικό χώρο στην κοινωνία, ενισχύοντας τη συμμετοχή μαθητών σε αθλητικούς συλλόγους και προωθώντας τον κλασικό αθλητισμό σε πανσαμιακές διοργανώσεις.

Δίδασκε λόγω και έργω. Μας δίδασκε ακόμα και με τον λεβέντικο ζωηρό βηματισμό του. Μας δίδασκε με το παράδειγμά του αρετές του βίου που είχε ο ίδιος ενστερνισθεί. Την ευθύτητα, την ειλικρίνεια, την ευγενή άμιλλα, το «ευ αγωνίζεσθαι», την ευθυκρισία, την αξιοπρέπεια, τη γενναιότητα. Όταν ετοίμαζε όλους τους μαθητές για τις γυμναστικές επιδείξεις στο στάδιο, το τελικό αποτέλεσμα ήταν μια υπέροχη χορογραφία που έχουν απαθανατίσει οι Σαμιώτες φωτογράφοι της εποχής. Και μετά τη συνταξιοδότησή του συνέχισε να προσφέρει τις γνώσεις και τις υπηρεσίες του για την ανάπτυξη του αθλητισμού στη Σάμο, ως νομαρχιακός υπεύθυνος σωματικής αγωγής. Χαιρόταν με τις επιδόσεις των νέων. Ήταν πολύ καλός φίλος με όλους, σταθερός στις απόψεις του, γενναιόδωρος στις συναναστροφές του. Γι’ αυτό υπήρξε διά βίου δάσκαλος. Οι μαθητές του τον αγαπούσαμε και τον θαυμάζαμε. Το ψυχικό του σθένος το έδειξε πολύ περισσότερο κρύβοντας τον πόνο του όταν έχασε τον Παμείνο. Στήριγμά του στο δύσκολη τροπή της ζωής του η αγαπημένη του σύζυγος, ο γιος του Νίκος και τα εγγόνια του. Ας είναι παρηγοριά τους και παρακαταθήκη το ξεχωριστό του ήθος.

Αγαπημένε μας δάσκαλε της σωματικής αγωγής και των αξιών που μας εμφύσησες με τον δικό σου ιδιαίτερο τρόπο, καλό δρόμο στο παντοτινό ταξίδι σου. Να είναι αιώνια η μνήμη σου! Οι μαθητές του θα τον θυμόμαστε και θα τον μνημονεύουμε αποχαιρετώντας τον με μια κρητική μαντινάδα.

Κι α μίσεψε ο δάσκαλος και ζει σε άλλο κόσμο
H θύμηση μοσκοβολά αρισμαρί και δυόσμο.

Χρίστος Λάνδρος

Από την έντυπη έκδοση του "Σαμιακού Βήματος"