Η υγειονομική ασφάλεια είναι (και) προϋπόθεση ανάπτυξης - Άρθρο του Σταμάτη Βαρδαρού *

Αυτές τις μέρες και με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις Η.Π.Α., το ζήτημα της εθνικής ασφάλειας είναι ψηλά στη δημόσια ατζέντα και προφανώς συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των ακριτικών περιοχών της νησιωτικής χώρας.

Εξίσου σημαντική όμως με την ασφάλεια απέναντι στην εξ ανατολών απειλή ιδίως σε νησιωτικές περιοχές σαν τη δική μας είναι η ασφάλεια της εργασίας και του εισοδήματος, η ασφάλεια του δικαιώματος στην εκπαίδευση, η ασφάλεια απέναντι στην αρρώστια, η ανασφάλεια που προκύπτει από την απόσταση από το Κέντρο, από την ίδια την κατάσταση της νησιωτικότητας.

Και αυτή η ασφάλεια είναι το δύσκολο κομμάτι για την (όποια) Κυβέρνηση γιατί απαιτεί βούληση και αφοσίωση, απαιτεί πόρους και απαιτεί βεβαίως πολιτικές άρσης των ανισοτήτων. Απαιτεί δε πολιτικό προσωπικό που δεν λειτουργεί ως κομιστής της κυβερνητικής πολιτικής στις τοπικές κοινωνίες, αλλά αντιλαμβάνεται, κατανοεί, συμμερίζεται τις αγωνίες και διεκδικεί τεκμηριωμένα και πειστικά. Πολιτικό προσωπικό που όταν ακούει τον Υπουργό Οικονομικών να εγκαλεί τους Σαμιώτες για αύξηση των καταθέσεων κατά 81 εκ. € τα τελευταία χρόνια της πανδημίας να αντέχει το βάρος της αντιπαράθεσης και της αλήθειας. Μιας αλήθειας που δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στο νησί ζει με την ανασφάλεια της ακρίβειας, των λογαριασμών ρεύματος, των εισοδημάτων που συρρικνώνονται, του μήνα που δεν «βγαίνει», των πανάκριβων μεταφορών και συγκοινωνιών.

Πολιτικού προσωπικού που δεν παρατηρεί αμήχανα τη Σάμο να εξαιρείται από το καθεστώς άγονης περιοχής Α΄ κατηγορίας, για τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όπως είχε προβλεφθεί σε προεδρικό διάταγμα του 1987 (π.δ. 131/1987) και το οποίο παρέχει τη δυνατότητα στην Πολιτεία να δώσει αυξημένα κίνητρα στελέχωσης θέσεων γιατρών σε αυτές τις περιοχές.

Σε πρόσφατη περιοδεία που κάναμε στο νησί με τον Νάσο Ηλιόπουλο, εκπρόσωπο τύπου της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, και σε επικοινωνία με τα σαμιώτικα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν κοινή διαπίστωση η ανάγκη να ανακοπεί η φθίνουσα πορεία του Νοσοκομείου και ιδίως η αύξηση του κύματος αποστελέχωσης της δομής λόγω αποχωρήσεων, συνταξιοδοτήσεων και μετακινήσεων. Αυτή η αρνητική εξέλιξη στη στελέχωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) που παρατηρείται σε όλη τη χώρα δεν είναι αποτέλεσμα μνημονιακών ή δημοσιονομικών περιορισμών, αλλά κεντρικής πολιτικής επιλογής. Διότι το κυβερνητικό σχέδιο για την υγεία δεν περιλαμβάνει την αναβάθμιση του ΕΣΥ, δεν περιλαμβάνει κάποια πρόβλεψη άμεσης και μακροπρόθεσμης στελέχωσής του, αλλά περισσότερο χώρο στον ιδιωτικό τομέα.

Σταμάτης Βαρδαρός

Μόνο που η επιβίωση του ΕΣΥ στις νησιωτικές περιοχές δεν είναι ζήτημα πολιτικής επιλογής, αλλά κοινωνικής και υγειονομικής αναγκαιότητας και αναπτυξιακής προοπτικής. Στη Σάμο, όπως και σε άλλες νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές είναι εξ ορισμού εκτός πραγματικότητας οποιοδήποτε σχέδιο παθητικής ή ενεργητικής ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ. Εδώ δεν μπορεί να αποτελεί σοβαρή κεντρική επιλογή η υποβάθμιση του δημόσιου Νοσοκομείου, του δημόσιου Κέντρου Υγείας «διά της διολισθήσεως» (με το να μην κάνει δηλαδή τίποτα για να τα ενισχύσει το κεντρικό κράτος) προκειμένου να δοθεί χώρος σε ιδιώτες επενδυτές. Η ιστορία έχει δείξει ότι ο ιδιωτικός τομέας σε αυτές τις περιοχές είναι ιδιαίτερα απρόθυμος να «επενδύσει» ή να παρέχει τις υπηρεσίες του ακόμη και μέσω του ΕΟΠΥΥ, προκειμένου ο πολίτης να μην αναγκάζεται να πληρώνει από την τσέπη του για υπηρεσίες που δεν παρέχει το δημόσιο σύστημα υγείας.

Λύση δεν μπορεί παρά να είναι η επένδυση στο δημόσιο σύστημα υγείας, η επένδυση στο ΕΣΥ. Επένδυση σε ανθρώπους, με τις αναγκαίες αμοιβές και κίνητρα, επένδυση σε υλικοτεχνική υποδομή, επένδυση σε νέες υπηρεσίες. Επένδυση αναγκαία στην πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία που ζούμε, όπου το κύμα της καλπάζουσας ακρίβειας κάνει ακόμη πιο επίκαιρη την ατζέντα ενίσχυσης του κοινωνικού μισθού (των παροχών του κοινωνικού κράτους) και ειδικότερα των πιο ανελαστικών από αυτές, εκείνων που σχετίζονται με τις δαπάνες υγείας. Επένδυση απόλυτα απαραίτητη σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που, παρά τις επιμέρους παρεμβάσεις –κάποιες εξ αυτών εμβληματικές και πρωτοπόρες, όπως η κάλυψη των ανασφάλιστων με τον Ν. 4368/2016– εξακολουθεί να διατηρεί ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ιδιωτικών δαπανών υγείας στον κόσμο, 40% των συνολικών δαπανών υγείας (ΟΟΣΑ). Την ίδια ώρα οι ακάλυπτες υγειονομικές ανάγκες έχουν ξεπεράσει το 24% από 8% που ήταν το 2019 – πρακτικά σημαίνει ότι 1 στους 4 συμπολίτες μας δεν μπορεί να έχει με οποιονδήποτε τρόπο την υγειονομική φροντίδα που χρειάζεται.

Τώρα η χώρα έχει ανάγκη όσο ποτέ από ένα προοδευτικό πολιτικό σχέδιο για την ενδυνάμωση και ανασυγκρότηση του ΕΣΥ, με στόχο την ισότητα και την ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες, με τη συρρίκνωση της οικονομικής επιβάρυνσης των πολιτών.

Με προτεραιότητες:

· την αυξημένη χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας

· το σχέδιο για 15.000 νέες μόνιμες προσλήψεις

· την οργανική ένταξη στο ΕΣΥ των συμβασιούχων που υπηρετούν σήμερα στις δομές υγείας

· την αυτόματη προκήρυξη των θέσεων που κενώνονται,

· την αναβάθμιση του μισθολογίου των υγειονομικών με εισαγωγικό μισθό γιατρού στο ΕΣΥ τις 2.000€

· τα ειδικά κίνητρα στελέχωσης άγονων περιοχών και ειδικοτήτων,

· την υλοποίηση του ενός εθνικού σχεδίου υποδομών υγείας (Φιλόδημος για την Υγεία),

· την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας με συγκρότηση επιπλέον 380 ΤΟΜΥ σε όλη τη χώρα και

· την ολοκληρωμένη κοινοτική φροντίδα με νέες δομές και υπηρεσίες, από τη ψυχιατρική φροντίδα και την αποθεραπεία-αποκατάσταση μέχρι τη σχολική υγεία με τη συγκρότηση των ΣΟΦΥ (Ομάδες υγείας στα σχολεία) και την οδοντιατρική φροντίδα

Το σχέδιο για το νέο ΕΣΥ, που παρουσίασε πριν από έναν χρόνο (άνοιξη του 2021) ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, δεν αποτελεί απλά και μόνο την απάντηση στις υγειονομικές προκλήσεις του σήμερα, αλλά στην περίπτωσή του ν. Σάμου είναι προαπαιτούμενο για την υγειονομική ασφάλεια κατοίκων και επισκεπτών, είναι κρίσιμη προϋπόθεση για την αναπτυξιακή προοπτική του τόπου.

* Σύμβουλος για θέματα Πολιτικής Υγείας του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Α. Τσίπρα, Υπεύθυνος Στρατηγικού Σχεδιασμού του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας

Από την έντυπη έκδοση