1) Κύριε Καθηγητά, αφού ευχαριστήσω προκαταβολικά για την παραχώρηση του χρόνου σας, ώστε να πληροφορηθούν οι αναγνώστες του «Σαμιακού Βήματος» για θέματα που αφορούν στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ειδικότερα για τη λειτουργία του στο νησί μας, ξεκινώ ζητώντας να μάθω για τον Βασίλειο Μεταφτσή πριν την είσοδό του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από νεαρή ηλικία η αγάπη για τα μαθηματικά;
Αγαπητέ κ. Στεφανάκη, θα μου επιτρέψετε αρχικά να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και για τα θέματα που το αφορούν, σε αυτή την δύσκολη ομολογουμένως συγκυρία τόσο για την χώρα μας όσο και για ολόκληρο τον κόσμο.
Όσον αφορά την προσωπική πορεία, πράγματι, η αγάπη για τα μαθηματικά ήρθε από πολύ νωρίς, από το δημοτικό σχολείο θα έλεγα στο οποίο μου άρεσε ιδιαίτερα να λύνω αυτά τα αριθμητικά προβλήματα που μας έδινε ο δάσκαλος και που δεν είχαν μεγάλη πολυπλοκότητα αλλά απαιτούσαν λογικά βήματα για την επίλυσή τους. Αυτή η αγάπη συνεχίστηκε και στις μεγαλύτερες τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου και ήταν προφανώς εκείνη που με έκανε να προσανατολιστώ στις σπουδές στα μαθηματικά, παρόλο που στην εποχή μου η επαγγελματική εξασφάλιση στον τομέα αυτό ήταν δύσκολη.
2) Υπήρξε εξαρχής στόχος η ακαδημαϊκή καριέρα ή προέκυψε από τη συνέχιση των σπουδών σας;
Όχι, η ακαδημαϊκή καριέρα προέκυψε στο τέλος των σπουδών μου που ήταν και αυτή απόρροια της αγάπης για τα μαθηματικά. Φυσικά σημαντική ήταν και η στήριξη από την οικογένειά μου η οποία κυρίως ηθικά αλλά και οικονομικά με βοήθησε στο να συνεχίσω τις σπουδές μου στο εξωτερικό και να περατώσω το διδακτορικό μου.
3) Είστε, αν δεν κάνω λάθος, πάνω από 2 δεκαετίες Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μιλήστε μας για την επιλογή αυτή.
Φέτος συμπληρώνω 25 χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ήταν επιλογή που αρχικά έγινε για καθαρά επαγγελματικούς λόγους, η οποία όμως οδήγησε τελικά στο να αγαπήσω το Τμήμα, τον τόπο και να στήσω την οικογένειά μου και την καριέρα μου εδώ. Είναι τιμή μου που το Τμήμα με εμπιστεύτηκε και μου έδωσε την ευκαιρία να εξελιχθώ μέσα σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον και να μπορέσω να προχωρήσω. Ήταν επιλογή με μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα, που όμως τελικά δεν με απογοήτευσε παρόλες τις δυσκολίες και αντιξοότητες που κατά καιρούς εμφανίστηκαν.
4) Η σημασία της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, έχω την πεποίθηση, πως είναι πλήρως κατανοητή στις μέρες μας, από όλους τους κατοίκους του. Η ίδρυσή του δημιούργησε ένα status σε πολλά επίπεδα. Σήμερα, σε ποιο σημείο βρίσκεται η εξέλιξή του; Κερδίζει «νέα εδάφη» ή οι περγαμηνές του παρελθόντος είναι αρκετές για να σταθεί ψηλά σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που αναμφίβολα, εμπεριέχει και τον ανταγωνισμό.
Είναι γνωστό ότι η ίδρυση του Πανεπιστημίου Αιγαίου βασίστηκε στην ιδέα του παγκοσμίου φήμης Έλληνα μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, ο οποίος είχε σαν όνειρο την δημιουργία ενός ελληνικού πανεπιστημίου στο ανατολικό άκρο της τότε Ελλάδας, στην Σμύρνη και κλήθηκε από τον Βενιζέλο το 1920 να υλοποιήσει το όνειρο αυτό. Δυστυχώς τα γεγονότα του 1922 γκρέμισαν την προσπάθεια αυτή, αλλά από τότε έγινε έκδηλη η πεποίθηση ότι ένας από τους βασικούς τρόπους ενίσχυσης και ανάπτυξης του ανατολικού και τόσο ευαίσθητου άκρου της Ελλάδας είναι και η δημιουργία ενός Πανεπιστημίου. Και τον σκοπό αυτό ήρθε να υπηρετήσει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου το 1985. Από τότε μέχρι σήμερα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει αποτελέσει έναν δυναμικό πόλο έλξης νέων επιστημόνων, οι οποίοι έχουν καταφέρει μέσα σε αυτά τα λίγα χρόνια να αναδείξουν το Πανεπιστήμιο σαν ένα από τα δυναμικότερα εξελισσόμενα πανεπιστήμια όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι πολύ πρόσφατα (μέσα στο 2020), το Πανεπιστήμιο Αιγαίου κατατάχθηκε μέσα στα 200-250 καλύτερα νέα πανεπιστήμια στον κόσμο! Τέτοια αποτελέσματα μας κάνουν ιδιαίτερα χαρούμενους και μας δίνουν το κουράγιο για να συνεχίσουμε και να προσπαθήσουμε ακόμη περισσότερο ώστε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου να αποτελεί ένα ισχυρό πόλο εκπαίδευσης και έρευνας. Και ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα πανεπιστήμια μετράνε την ζωή τους όχι με χρόνια αλλά με αιώνες.
5) Το Τμήμα Μαθηματικών δημιουργήθηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1987. Βαδίζει την 4η δεκαετία του. Έχετε ζήσει από ένα σημείο και μετά την εξέλιξή του, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, που πιθανόν να αντιμετωπίζει και σήμερα σε διαφορετική μορφή, αλλά έχει να επιδείξει άριστους απόφοιτους με λαμπρή πορεία στη συνέχεια, πρωτιές και διακρίσεις που θα ζήλευαν Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τελικά, πόσο δύσκολο είναι να διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο σπουδών (αναφέρομαι σε προπτυχιακές αλλά και μεταπτυχιακές σπουδές), στο Τμήμα Μαθηματικών με τη «βαρύτερη» ιστορία στην πλάτη του, όσον αφορά την επιστήμη, λειτουργώντας στο νησί του Πυθαγόρα.
Το Τμήμα Μαθηματικών ήταν το πρώτο τμήμα που ιδρύθηκε στη Σάμο και όπως ακριβώς είπατε η σχεδόν 35χρονη ιστορία του, του έδωσε την ευκαιρία να εξελιχθεί και να στελεχωθεί με νέο προσωπικό και να αποκτήσει μια ισχυρή δυναμική που του επιτρέπει να συγκρίνεται ισάξια με τα υπόλοιπα τμήματα Μαθηματικών της χώρας μερικά από τα οποία έχουν πολύ μεγαλύτερη ιστορία και παράδοση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Τμήμα Μαθηματικών έχει περάσει δύο αξιολογήσεις, μια το 2013 και μια τον Ιούνιο του 2020, και τα αποτελέσματα ήταν και τις δύο φορές εξαιρετικά. Να σας αναφέρω μόνο ότι στο τέλος της αξιολόγησης του Ιουνίου 2020 οι αξιολογητές, οι οποίοι ήταν Έλληνες καθηγητές πανεπιστημίων της Αμερικής και της Κύπρου, ανέφεραν χαρακτηριστικά στην Αντιπρυτάνισσα Ακαδημαϊκών υποθέσεων ότι «πρόκειται για ένα εξαιρετικό Τμήμα το οποίο το Πανεπιστήμιο θα πρέπει να βοηθήσει ακόμη περισσότερο». Και είναι γεγονός ότι το Τμήμα έχει να επιδείξει όχι μόνο εξαιρετική ερευνητική δουλειά που είναι διεθνώς γνωστή και αποσπά καθημερινά αναφορές από ερευνητές σε όλο τον κόσμο αλλά και λαμπρούς αποφοίτους, πολλοί από τους οποίους διαπρέπουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σκεφτείτε πόσο μεγάλη επιβεβαίωση και συγκίνηση είναι για εμάς όταν μαθητές μας καταφέρνουν να γίνουν καθηγητές σε άλλα Τμήματα Μαθηματικών της Ελλάδας ή να διαπρέπουν σαν στελέχη σε εταιρίες του εξωτερικού. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς που γίνεται στο Τμήμα. Για να συνεχιστούν όμως όλα αυτά είναι απολύτως απαραίτητο το Τμήμα να έχει στα χέρια του τα απαραίτητα «εργαλεία». Και αυτό σημαίνει ότι η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να κατανοήσει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι μια πολύ σοβαρή επένδυση για το μέλλον του τόπου και ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι ένα ιδιαίτερο Πανεπιστήμιο το οποίο αξίζει προσοχής και ενίσχυσης πολύ μεγαλύτερης από αυτή που τυγχάνουν τα κεντρικά Πανεπιστήμια στα μεγάλα αστικά κέντρα. Σκεφτείτε πόσο πιο δύσκολο είναι για έναν καθηγητή του Αιγαίου να πάει στο εξωτερικό να παρακολουθήσει ένα συνέδριο ή να συνεργαστεί με έναν ερευνητή, σε σχέση με έναν καθηγητή ενός κεντρικού Πανεπιστημίου της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης.
6) Όλα αυτά τα χρόνια, η συμβολή της τοπικής κοινωνίας είναι υπαρκτή σε μεγάλο βαθμό; Έχει «αγκαλιάσει» το Πανεπιστήμιο; Προφανώς θα μιλήσουμε στη βάση λειτουργίας του στην πόλη του Καρλοβάσου, αλλά, γιατί όχι, και γενικότερα για την κοινωνία του νησιού.
Η συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημίου και τοπικής κοινωνίας είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Και ένα είναι σίγουρο. Ότι δεν μπορεί η τοπική κοινωνία να περιμένει παθητικά, οφέλη από το Πανεπιστήμιο. Ίσως παλαιότερα η οικονομική κατάσταση της χώρας, ή μάλλον αυτό που πιστεύαμε ότι ήταν η οικονομική κατάσταση της χώρας, να επέτρεπε έναν εφησυχασμό από πλευράς τοπικής κοινωνίας. Όμως την τελευταία δεκαετία τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά. Τα οικονομικά στοιχεία των ιδρυμάτων έχουν συρρικνωθεί με αποτέλεσμα να έχουμε περιοριστεί δραματικά σε πολλούς τομείς. Αυτό μας αναγκάζει να αναζητούμε όλο και περισσότερο την στήριξη της τοπικής κοινωνίας όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικό αλλά και πολιτικό. Εμείς σαν Πανεπιστημιακή Μονάδα Σάμου προσπαθούμε να αποκτήσουμε συνέργειες με όλους τους φορείς του νησιού. Στα πλαίσια αυτά έχουμε υπογράψει μνημόνια συνεργασίας και με τους δύο Δήμους της Σάμου και συνεργαζόμαστε εδώ και πολλά χρόνια με το Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών του Αιγαίου, το κέντρο πρόληψης «Φάρος», το παράρτημα Σάμου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας, κ.ά. Έχουμε σχέδια για την ίδρυση Ινστιτούτου στο Βαθύ και προχωράμε τον διαγωνισμό για την μελέτη των Ταμπάκικων του Καρλοβάσου προκειμένου να κατασκευαστούν εκεί αμφιθέατρα και γραφεία. Να τονίσω εδώ την τεράστια συνεισφορά του πρώην Βουλευτή Σάμου κ. Δημήτρη Σεβαστάκη προκειμένου να εξασφαλισθούν τα απαραίτητα κονδύλια για την μελέτη των κτιρίων αυτών.
Όμως για να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω σχέδια δεν φτάνει μόνο η δική μας προσπάθεια. Θα πρέπει σε όλα αυτά να έχουμε και την συμπαράσταση και ενεργή συμμετοχή των τοπικών αρχών αλλά και της τοπικής κοινωνίας η οποία θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι αν δεν στηρίξει έμπρακτα το Πανεπιστήμιο, δεν θα μπορέσει και αυτό να τη στηρίξει. Νομίζω, δυστυχώς, ότι αυτό δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό.
7) Ειδικά φέτος και πριν έρθουμε στο θέμα της πανδημίας, έγινε αρκετός λόγος για τις χαμηλές βάσεις εισόδου και πολλοί «έτρεξαν» να μειώσουν με αυτό τον τρόπο την ποιότητα σπουδών της Σχολής και φυσικά του ίδιου του Πανεπιστημίου. Θα ζητήσω να μας εξηγήσετε το φαινόμενο, αλλά, αν είναι εφικτό, να κατανοήσουμε πλήρως πως λειτουργεί το σύστημα εισόδου, τη στιγμή μάλιστα που εισήλθαν και επιτυχόντες με υψηλή βαθμολογία (αυτό έχω την αίσθηση ότι κάποιοι απέκρυψαν, τεχνηέντως, στην αρνητική τους κριτική για το θέμα).
Κάθε χρόνο, παρακολουθώντας κανείς τα αποτελέσματα των βάσεων διαπιστώνει ότι υπάρχουν προβλήματα σε σχέση με πολλά Πανεπιστημιακά Τμήματα και Σχολές και με την είσοδο σε αυτές μαθητών με χαμηλές επιδόσεις. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά με το εκπαιδευτικό μας σύστημα, την στιγμή που μαθητές Λυκείου με βαθμούς 17 – 20 καταλήγουν να γράφουν στις πανελλήνιες εξετάσεις πολύ χαμηλούς βαθμούς. Από την άλλη έχουμε το οξύμωρο ότι μαθητές που μπήκαν στο πανεπιστήμιο με πολύ χαμηλούς βαθμούς διαπρέπουν στην επαγγελματική τους ζωή. Γιατί άραγε; Η γνώση είναι μια διαδικασία μακροχρόνια και δεν μπορεί να κρίνεται ούτε από μια μοναδική χρονική στιγμή ούτε από μια μοναδική εξεταστική διαδικασία. Και φυσικά, η επαγγελματική πορεία του ατόμου δεν σχετίζεται (και δεν πρέπει να σχετίζεται) πάντα με την ακαδημαϊκή μόρφωση.
Επιπλέον, είναι σαφές ότι υπάρχει μια προτίμηση της ελληνικής οικογένειας να επιλέγει τις σχολές των μεγάλων αστικών κέντρων. Ιδιαίτερα για το Αιγαίο, η οικονομική κρίση, η κρίση του κορονοϊού αλλά και τα ελληνοτουρκικά που δυστυχώς τους τελευταίους μήνες βασανίζουν την ελληνική σκηνή έχουν δημιουργήσει ένα αρνητικό κλίμα για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η ανωτατοποίηση των ΤΕΙ χωρίς ουσιαστικά ακαδημαϊκά κριτήρια και η ίδρυση νέων Τμημάτων σε μεγάλα αστικά κέντρα χωρίς σχεδιασμό και μελέτες σκοπιμότητας. Όλα αυτά οδηγούν μοιραία σε μια κρίση στην ανώτατη εκπαίδευση.
Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια το δημόσιο πανεπιστήμιο δέχεται μια επίθεση και μια κριτική που σίγουρα δεν είναι καλοπροαίρετη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χαμηλή βάση του Τμήματος Μαθηματικών έγινε αντικείμενο σχολιασμού πολλών δελτίων ειδήσεων και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Αποσιωπήθηκε όμως το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση της ακαδημαϊκής ποιότητας ενός πανεπιστημιακού τμήματος ή σχολής της χώρας μας με τις αντίστοιχες βάσεις εισαγωγής σε αυτά. Ούτε έλαβε κανείς υπόψη του ότι οι πρώτες θέσεις του Τμήματος καλύφθηκαν από μαθητές με σχετικά καλή βαθμολογία. Περιττό να αναφέρω ότι κανείς δεν μιλά και για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που πλέον ισότιμα λειτουργούν στην Αθήνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας και δεν έχουν κανένα απολύτως κριτήριο επιλογής φοιτητών, παρά μόνο το οικονομικό. Με τεράστια έκπληξη είδα φέτος διαφημίσεις για σπουδές Νομικής σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο!
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει λοιπόν να αντιμετωπίσει όλους αυτούς του σκοπέλους ώστε να μπορέσει να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία του. Και αυτό, όπως ανέφερα και προηγουμένως, δεν μπορεί να το κάνει μόνο του. Χρειάζεται πολιτική και κρατική στήριξη αλλά και στήριξη από την τοπική κοινωνία.
 |
| Ο Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών, κ. Β. Μεταφτσής, στη διάρκεια τελετής καθομολόγησης φοιτητών της Σχολής |
8) Ένα άλλο κεφάλαιο που σχετίζεται με την εξέλιξη του Πανεπιστημίου και φυσικά την πρόοδο των Τμημάτων που λειτουργούν στο Καρλόβασι, τόσο της Σχολής Θετικών Επιστημών όσο και της Πολυτεχνικής Σχολής, αφορά στη συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση. Η οποία πέρασε και σε νέα φάση αφού έπαψε να λειτουργεί ο ενιαίος Δήμος Σαμίων και έχουμε πλέον τους Δήμους Ανατολικής και Δυτικής Σάμου. Είχατε μάλιστα και σειρά επαφών-συναντήσεων τους προηγούμενους μήνες με αιρετούς και των 2 Δήμων. Υπάρχει κάτι νέο σε σχέση με το παρελθόν;
Όπως ανέφερα παραπάνω, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου άμεσα φρόντισε να έρθει σε επαφή και με τους δύο νέους Δήμους της Σάμου προκειμένου να δηλώσει τις προθέσεις του για συνεργασία και να υπογράψει τα σχετικά μνημόνια. Σε αυτά υπάρχουν κάποιες πρώτες ιδέες συνεργασίας και είμαστε ανοικτοί για ακόμη περισσότερες. Αλλά ξέρετε, το πιο δύσκολο είναι να ξεκινήσει η συνεργασία αυτή. Χρειάζεται όρεξη, χρόνος και άνθρωποι που θα είναι διατεθειμένοι να τρέξουν, να αντιμετωπίσουν πολλές φορές μια απίστευτη γραφειοκρατία και να ξεπεράσουν πολλές φορές αδιανόητα εμπόδια. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, όταν πάνω σε αυτό οι Δήμοι έχουν να αντιμετωπίσουν και μια καθημερινότητα που ροκανίζει ασταμάτητα τον διαθέσιμο χρόνο τους.
9) Θα θυμόμαστε όλοι την άνοιξη του 2020 όταν η πανδημία του κορωνοϊού Covid-19 άρχισε να λαμβάνει διαστάσεις που μόνο οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας και φυσικά οι χολιγουντιανές παραγωγές ταινιών είχαν δημιουργήσει μέχρι σήμερα. Ζήσαμε έντονα καταστάσεις εγκλεισμού, φόβου και αβεβαιότητας για το αύριο. Λίγο-πολύ το ζούμε και σήμερα με ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας. Μιλήστε μας για το πως αντιμετωπίστηκε, αρχικά, αυτή η δοκιμασία από το Πανεπιστήμιο και σε ποια φάση βρισκόμαστε σήμερα.
Πράγματι η πανδημία του Covid-19, όπως και για όλη την κοινωνία, αποτέλεσε μια πρόκληση και για το Πανεπιστήμιο. Μια πρόκληση όμως που ανέδειξε για ακόμη μια φορά την ευελιξία, την ικανότητα αλλά και την πρωτοπορία του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου μέσα σε μόλις μια εβδομάδα μετά το καθολικό κλείσιμο του Μαρτίου, κατάφεραν να αποκαταστήσουν την διδασκαλία ενός μεγάλου μέρους των μαθημάτων με διαδικτυακά μαθήματα και μέσα σε δύο εβδομάδες, το σύνολο των μαθημάτων είχε αποκατασταθεί πλήρως με μαθήματα εξ αποστάσεως. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας και μια εβδομάδα από τις διακοπές του Πάσχα, Τα Τμήματα κατάφεραν να τελειώσουν κανονικά τις παραδόσεις του εξαμήνου χωρίς παρατάσεις. Σε αυτό συνέβαλλε όχι μόνο το διδακτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου αλλά και το τεχνικό και το διοικητικό προσωπικό, το οποίο πολλές φορές αποτελεί τους αφανείς ήρωες, χωρίς τους οποίους η λειτουργία του πανεπιστημίου θα ήταν αδύνατη.
Μέσα λοιπόν από την κρίση φάνηκε για ακόμη μια φορά ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι ένα μοντέρνο πανεπιστήμιο με εξειδικευμένο προσωπικό, έτοιμο να ανταποκριθεί στις ανάγκες των καιρών. Και αυτό είναι που πρέπει να αναγνωρίσει και να ενισχύσει η ελληνική πολιτεία.
Σήμερα, η κρίση συνεχίζεται και οι συνθήκες εξακολουθούν να είναι δύσκολες. Το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ μας έχει επιβάλλει ένα πολύ περιοριστικό πλαίσιο λειτουργίας το οποίο απαιτεί όλα τα μαθήματα που έχουν περισσότερους από 50 εγγεγραμμένους φοιτητές να γίνονται από απόσταση. Αν επιπλέον εφαρμόσουμε και τους κανόνες που επιβάλει ο ΕΟΔΥ διαπιστώνουμε ότι δεν μπορούμε να διεξάγουμε μαθήματα όπως απαιτείται από την νομοθεσία. Φυσικά οι περιορισμοί που επιβάλει το υπουργείο Παιδείας και ο ΕΟΔΥ ισχύουν για όλη την επικράτεια και ουσιαστικά αναγκάζει Τμήματα με μικρό αριθμό διδακτικού προσωπικού να κάνουν μαθήματα εξ αποστάσεως. Στο Τμήμα Μαθηματικών για παράδειγμα, τα μόνα μαθήματα που θα γίνουν με φυσική παρουσία είναι τα μεταπτυχιακά. Όλα αυτά όμως αφορούν το χειμερινό εξάμηνο και ελπίδα όλων μας είναι το εαρινό εξάμηνο να έχει αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία του Πανεπιστημίου.
10) Πρόσφατα δημιουργήθηκε θέμα με τις εγγραφές των πρωτοετών φοιτητών, τη διδασκαλία δια ζώσης σε σύγκριση με την εξ αποστάσεως διδασκαλία (διαδικτυακά). Γιατί αυτή η αναστάτωση; Θεωρούσα ότι σε καταστάσεις πρωτόγνωρες, όπως της εξάπλωσης της πανδημίας και στα προβλήματα που αυτή επιφέρει, θα κυριαρχούσε ο διάλογος και η ηρεμία για την εξεύρεση των βέλτιστων λύσεων. Αντιθέτως, επικράτησε ένταση. Γιατί;
Εδώ πρέπει να κάνω σαφές ότι από την πλευρά των διοικήσεων των Τμημάτων και του Πανεπιστημίου δεν υπήρξε καμία καθυστέρηση ούτε κάποια αναστάτωση. Οι οδηγίες του υπουργείου, με την ΚΥΑ που προανέφερα, κυκλοφόρησε στα τέλη Αυγούστου και τα Τμήματα της Σχολής Θετικών Επιστημών πήραν άμεσα αποφάσεις βασισμένες στις οδηγίες αυτές, την νομοθεσία και τους περιορισμούς του ΕΟΔΥ. Επιπλέον, οι γραμματείες των Τμημάτων ενημέρωναν τους φοιτητές για τις αποφάσεις των συνελεύσεων των Τμημάτων οι οποίες τελικά και επικυρώθηκαν από την Σύγκλητο του Πανεπιστημίου.
Όμως να ομολογήσουμε ότι η κατάσταση με την πανδημία είναι πρωτόγνωρη. Και είναι φυσικό ένα μέρος των φοιτητών να αγωνιά για την συνέχιση και ολοκλήρωση των σπουδών του. Επιπλέον, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τουλάχιστον στα Μαθηματικά, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αντικαταστήσει την εκπαίδευση με φυσική παρουσία. Αυτό δημιούργησε μια αγωνία σε κάποιους από τους φοιτητές μας οι οποίοι ζήτησαν και ζητούν να γίνουν τα μαθήματα με φυσική παρουσία.
Τα τμήματα της Σχολής Θετικών Επιστημών αλλά και γενικότερα του Πανεπιστημίου Αιγαίου είναι τμήματα με μικρό αριθμό διδακτικού προσωπικού και αρκετά μεγάλο αριθμό φοιτητών. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ μπορούμε να διεξάγουμε μαθήματα με μέγιστο αριθμό ατόμων 17 αν πρόκειται για αίθουσα της πρώην Εμπορικής Σχολής, και 41 ατόμων αν πρόκειται για την αίθουσα του Δήμου. Είναι λοιπόν αδύνατο να χωρίσουμε μαθήματα με 200 – 300 εγγεγραμμένους σε μικρές τάξεις ώστε να μπορέσουν να γίνουν μαθήματα με φυσική παρουσία. Μας λείπει προσωπικό, μας λείπουν αίθουσες, μας λείπουν υπηρεσίες καθαρισμού.
Νομίζω ότι τώρα πια όλα αυτά έχουν γίνει κατανοητά στην ακαδημαϊκή κοινότητα και βλέποντας σήμερα και την εξέλιξη των κρουσμάτων κορονοϊού στην Σάμο, συνειδητοποιούμε όλοι ότι η εξ αποστάσεως διδασκαλία ήταν η ασφαλέστερη επιλογή. Βέβαια, η συγκυρία είναι άσχημη για τους πρωτοετείς φοιτητές οι οποίοι θα καθυστερήσουν να μπουν στην φοιτητική τους ζωή. Θα προσπαθήσουμε όμως μέσα από συναντήσεις και ενημερώσεις να τους βάλουμε στο ακαδημαϊκό κλίμα ελπίζοντας σύντομα να μπορέσουν να έρθουν και αυτοί στο νησί και να ξεκινήσουν την νέα τους πορεία.
11) Υπάρχουν δυσκολίες στη λειτουργία του Πανεπιστημίου Αιγαίου οι οποίες δεν εμφανίζονται, για παράδειγμα, σε Πανεπιστήμια που λειτουργούν στην ηπειρωτική χώρα και σε μεγάλα αστικά κέντρα;
Όπως γνωρίζετε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι ένα πολυνησιωτικό πανεπιστήμιο. Καλύπτει έξι συνολικά νησιά. Τέσσερα νησιά του Βορείου Αιγαίου, την Ρόδο και την Σύρο. Αυτό κάνει εντελώς ιδιαίτερη την λειτουργία του και την επικοινωνία μεταξύ των μελών του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι υποχρεωμένο να διατηρεί έξι διαφορετικές βιβλιοθήκες, μια για κάθε Πανεπιστημιακή μονάδα, εκεί που άλλα κεντρικά πανεπιστήμια χρειάζονται μονάχα μία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι συναντήσεις των διοικητικών οργάνων. Όσο δεν υπήρχε η δυνατότητα τηλεδιασκέψεων, το κόστος μιας συνεδρίασης της συγκλήτου ξεπερνούσε τα 5.000 ευρώ, την στιγμή που σε ένα κεντρικό πανεπιστήμιο το κόστος ήταν μηδενικό. Ευτυχώς σήμερα με την βοήθεια της τεχνολογίας τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα έχουν λυθεί. Παρόλα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν θέματα συνδιδασκαλίας, αιθουσών, δανεισμού βιβλίων κλπ τα οποία δημιουργούν κάποια προβλήματα. Αυτή την ιδιαιτερότητα είναι που προσπαθεί να αναδείξει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με σκοπό να γίνει σαφές στην πολιτεία ο ρόλος που εξυπηρετεί και το πως μέσα από τις δυσκολίες αυτές καταφέρνει μια τόσο επιτυχημένη πορεία.
12) Επιτρέψτε μου μια διπλή ερώτηση. Κατά καιρούς, όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου, πολλοί έγκυροι οργανισμοί αξιολόγησης έχουν δώσει πολύ υψηλές θέσεις στο ίδρυμα, ανάμεσα σε χιλιάδες πανεπιστημιακά ιδρύματα, αναφέρομαι πάντα σε διεθνές επίπεδο. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να κάνει περήφανους όλους μας και όχι μόνο φοιτητές και καθηγητές. Αλήθεια, πόσοι παράγοντες δημιουργούν ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Η άλλη ερώτηση, επειδή γνωρίζω πως έχετε εικόνα των σπουδών στο εξωτερικό και του τρόπου λειτουργίας των ιδρυμάτων της αλλοδαπής, συμβαίνει κάτι διαφορετικό εκεί έξω;
Όσον αφορά τις επιτυχίες του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αναφέρθηκα και προηγουμένως. Είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς όχι μόνο του διδακτικού αλλά και του διοικητικού και τεχνικού προσωπικού το οποίο βοηθάει στην εύρυθμη λειτουργία και στην κάλυψη της κάθε είδους ανάγκης που προκύπτει. Και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ζήλο και το ίδιο κουράγιο προκειμένου να μπορέσουμε να γίνουμε ακόμη καλύτεροι.
Όσον αφορά τα ιδρύματα του εξωτερικού, υπάρχουν νομίζω δύο σημαντικοί παράγοντες που τους δίνουν σοβαρό πλεονέκτημα απέναντι στα ελληνικά. Πρώτος και βασικός παράγοντας είναι το οικονομικό. Σε χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία, οι ΗΠΑ τα οικονομικά των πανεπιστημίων δεν συγκρίνονται με αυτά των ελληνικών. Πέρα από τα περιουσιακά στοιχεία των ίδιων των πανεπιστημίων, τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνούν προϋπολογισμούς χωρών (!), η κρατική χρηματοδότηση είναι πολύ υψηλότερη. Καταλαβαίνετε ότι η χαμηλή χρηματοδότηση των ελληνικών πανεπιστημίων οδηγεί σε μια σειρά προβλημάτων που μειώνουν τις ευκαιρίες και την παραγωγικότητα. Για παράδειγμα στην Ελλάδα υπάρχει σχεδόν μηδενική χρηματοδότηση για διδακτορικές σπουδές, οι οποίες αποτελούν μια πάρα πολύ σημαντική βαθμίδα της εκπαίδευσης για την ενίσχυση της έρευνας και την ανάδειξη νέων επιστημόνων.
Το δεύτερο πλεονέκτημα των πανεπιστημίων του εξωτερικού είναι ο ακαδημαϊκός τρόπος λειτουργίας των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η έννοια του να προχωρήσει κάποιος φοιτητής στο δεύτερο έτος των σπουδών του χωρίς να έχει ολοκληρώσει το πρώτο, είναι αδιανόητο, αντίθετα με την ελληνική πραγματικότητα που επιτρέπει πολλές φορές μια άναρχη, σχεδόν τυχαία, πορεία με την οποία προχωράει ένας φοιτητής. Αν προσθέσουμε σε αυτό και το γεγονός ότι στα υποχρεωτικά μαθήματα μπορεί να έχουμε 200 – 300 ή και περισσότερους φοιτητές, δημιουργεί απίστευτα μπερδέματα. Αυτό το τελευταίο, μαζί με την ανεξέλεγκτη μέχρι πρότινος δυνατότητα των φοιτητών για μετεγγραφές οδηγεί πολλά τμήματα να μην μπορούν να λειτουργήσουν ουσιαστικά.
Θεωρώ ότι η βασικότερη κίνηση που πρέπει να κάνει η πολιτεία προς την κατεύθυνση αυτή είναι να σεβαστεί τις απαιτήσεις των Τμημάτων και να εισάγονται σε αυτά, ακριβώς τόσοι όσους μπορούν να εκπαιδεύσουν.
13) Κύριε Καθηγητά, προφανώς θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για θέματα Παιδείας και εκπαίδευσης αλλά δυστυχώς ο χρόνος και η έλλειψη χώρου στις σελίδες της εφημερίδας δεν μας το επιτρέπουν. Θα ήθελα να κλείσουμε με ένα «γιατί» επιλογής. Γιατί να επιλέξει ένας μαθητής, που εισέρχεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, να γίνει φοιτητής σε ένα Πανεπιστήμιο που λειτουργεί στο ανατολικότερο άκρο της Ευρώπης και ειδικά οι Σχολές του, που βρίσκονται στο Καρλόβασι της Σάμου, αναπτύσσονται και δημιουργούν σε μια «ήσυχη» πόλη. Ο τελευταίος αυτός χαρακτηρισμός, διάβασα κάπου, περιλαμβάνεται στα αρνητικά!
Οι λόγοι είναι πολλοί, θα ήθελα όμως να επικεντρωθώ στο γεγονός ότι οι φοιτητές που σπουδάζουν στο Καρλόβασι, αλλά και στα άλλα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, έχουν μια μοναδική δυνατότητα που δεν υπάρχει σε κανένα κεντρικό Πανεπιστήμιο. Την άμεση και στενή επαφή τους με τους καθηγητές τους. Ειδικότερα στα μεγαλύτερα έτη αλλά και στα Μεταπτυχιακά προγράμματα, εξαιτίας του μικρού αριθμού των φοιτητών, η επαφή είναι σχεδόν καθημερινή. Μια μερίδα φοιτητών αξιοποιεί αυτήν την δυνατότητα και μέσα από την συνεχή τριβή καταλήγει να αγαπήσει την επιστήμη, να αφιερωθεί περισσότερο σε αυτή και να συνεχίσει με επιτυχίες την πορεία της. Σε αυτό βοηθά ιδιαίτερα και το γεγονός ότι το Καρλόβασι είναι μια ήσυχη πόλη, ιδανική για σπουδές. Άραγε που θα ήθελε ένας γονιός να στείλει το παιδί του για σπουδές, αν όχι σε μια ήσυχη, ασφαλής πόλη με ένα πολύ καλό πανεπιστήμιο και με συνεχή επαφή του φοιτητή με τους καθηγητές του;
Επιπλέον, η Πανεπιστημιακή Μονάδα της Σάμου διαθέτει φοιτητική εστία με σύγχρονες ανέσεις και εξαιρετικό φοιτητικό εστιατόριο, στο οποίο σιτίζονται δωρεάν όλοι οι φοιτητές που το επιθυμούν. Στόχος του πανεπιστημίου είναι η επέκταση των φοιτητικών κατοικιών με σκοπό να μπορούν να φιλοξενήσουν όσο το δυνατόν περισσότερους φοιτητές, ώστε το κόστος των σπουδών να γίνει μικρότερο και τα Τμήματα της Σάμου πιο ελκυστικά για τους φοιτητές.
Σας ευχαριστώ άλλη μια φορά για την ευκαιρία που μου δώσατε να μιλήσω για τα προβλήματα και τις προοπτικές του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου