Νότης Μηταράκης: «Τα σύνορά μας παραμένουν κλειστά. Στην κρίση δεν περισσεύει χώρος για λαϊκισμό...»

Σε περίοδο σημαντικών αλλαγών, όσον αφορά την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης στη χώρα μας, και ιδιαίτερα στα 5 νησιά που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νότης Μηταράκης, παραχώρησε συνέντευξη στον διευθυντή του «Σαμιακού Βήματος», Μάνο Στεφανάκη, παραθέτοντας όλα τα νέα στοιχεία για τη δημιουργία του νέου ΚΥΤ στην περιοχή Ζερβού, μιλώντας για το κλείσιμο του ΚΥΤ στο Βαθύ, τη διεθνοποίηση της κρίσης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και το ζήτημα διαχείρισης των ασυνόδευτων παιδιών.

Κύριε Υπουργέ όταν σας έγινε η πρόταση από τον Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, για την ανάληψη υπουργικών καθηκόντων στο νεοσύστατο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, απαντήσατε άμεσα χωρίς δισταγμό ή απαιτήθηκε χρόνος αφού γνωρίζατε καλύτερα από εμάς, και ως νησιώτης, βουλευτής Χίου, τα αδιέξοδα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι εκείνη την περίοδο (συνεχής αύξηση ροών, δεκάδες χιλιάδες μετανάστες συγκεντρωμένοι σε ΚΥΤ με ακατάλληλες συνθήκες φιλοξενίας κλπ).

Η πρόταση του Πρωθυπουργού για να αναλάβω το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα και την αποδέχτηκα με ευχαρίστηση και χωρίς κανένα δισταγμό. Είμαι νησιώτης και ως Βουλευτής Χίου είναι προσωπική πρόκληση για μένα να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις στην επίλυση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος. Ανέλαβα τον Ιανουάριο σε μια πολύ δύσκολη εποχή. Βρεθήκαμε φέτος αντιμέτωποι ως χώρα, ως λαός με πολλαπλές κρίσεις. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τη μεταναστευτική κρίση. Με την ασύμμετρη απειλή στα σύνορά μας. Με την πανδημία του κορωνοϊού. Με ενότητα και αποφασιστικότητα αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις. Απέναντι στη μεταναστευτική κρίση έχουμε ξεκάθαρους στόχους. Πρώτον, την ουσιαστική μείωση των ροών, δεύτερον, τον περιορισμό των επιπτώσεων της κρίσης στις τοπικές κοινωνίες και τρίτον την αποσυμφόρηση των νησιών.


Η Σάμος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση λόγω της ύπαρξης ενός ΚΥΤ εντός του αστικού ιστού της πρωτεύουσας. Βρεθήκατε άμεσα, με το που αναλάβατε τα καθήκοντά σας, στο νησί. Αρχική εντύπωση. Αντιμετωπίσατε την αγανάκτηση και την δυσπιστία των πολιτών. Επιμείνατε. Πραγματοποιήσατε 4 συνολικά επισκέψεις μέχρι σήμερα με 2 παρουσίες στο Δημοτικό Συμβούλιο Ανατολικής Σάμου και πρόσφατη επίσκεψη εντός της πανδημίας και αντιμετώπισης του κορωνοϊού Covid-19. Έχετε νιώσει να διαφοροποιείται θετικά το κλίμα διαλόγου με τη δημοτική αρχή αλλά και τους πολίτες;

Ναι, το κλίμα του διαλόγου τόσο με την δημοτική αρχή όσο και με τους πολίτες της Σάμου έχει αλλάξει και αυτό συνέβη μέσα σε αντικειμενικά δύσκολες συνθήκες, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τις πολλαπλές κρίσεις που σας προανέφερα εν μέσω πανδημίας του κορωνοϊού Covid - 19. Ήταν μια τεράστια πρόκληση, την οποία ολοκληρώσαμε με μηδενικές απώλειες ανθρώπινης ζωής, με μηδενικά κρούσματα σε τοπικές κοινωνίες, που να συνδυάζονται με το μεταναστευτικό, με μηδέν κρούσματα στις 5 δομές. Επισκέφθηκα 4 φορές το νησί σας και ήδη έχουμε έναν πολύ γόνιμο και δημιουργικό διάλογο με το Δημοτικό Συμβούλιο της Ανατολικής Σάμου και θέλω να τους ευχαριστήσω για την στήριξή του σε αυτή την κοινή προσπάθεια. Όλο αυτό το διάστημα των τελευταίων μηνών έχω συστηματική και ουσιαστική επικοινωνία με τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πολύ πρόσφατα, στις 25 Ιουνίου, είχα μία ακόμη συνάντηση με τον Δήμαρχο ανατολικής Σάμου τον κ. Στάντζο, η οποία έγινε σε ιδιαίτερα εποικοδομητικό κλίμα και επιβεβαίωσε το επίπεδο συνεργασίας που διαμορφώθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα. Στο επίκεντρο αυτής της συνάντησής μας βρέθηκε ο οριστικός τερματισμός λειτουργίας του ΚΥΤ στο Βαθύ, καθώς και τα έργα για την απομάκρυνση των άδειων σκηνών από την περιοχή. Ενημέρωσα τον κ. Στάντζο και για την πρόοδο των εργασιών της κλειστής ελεγχόμενης δομής στην περιοχή Ζερβού, η δημιουργία της οποίας αποτελεί κοινή προτεραιότητα Δήμου και Κυβέρνησης.


Ας περάσουμε στο σημείο τριβής και εντάσεων. Το νέο Κέντρο Υποδοχής στην περιοχή Ζερβού είναι σε εξέλιξη. Υπάρχει σαφής εικόνα για το πότε αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες σε αυτό και ποιος ο συνολικός αριθμός που προβλέπεται να φιλοξενήσει στο σύνολό του;

Η ανοικτή δομή στο Βαθύ πρέπει να κλείσει άμεσα, εντός της χρονιάς, και να μεταφερθούν οι διαμένοντες από αυτή τη δομή, μετά από μία πολύ ουσιαστική αποσυμφόρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη, στη νέα κλειστή ελεγχόμενη δομή στου Ζερβού. Πρόκειται για μια δομή πρότυπης λειτουργίας, καθώς θα εξασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και θα ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας τόσο για τους διαμένοντες όσο και για την τοπική κοινωνία.
Παίρνουμε διαρκώς κόσμο και έχει γίνει ήδη μία ουσιαστική αποσυμφόρηση. Έχουν φύγει πάνω από 2.300 άνθρωποι από την Σάμο από την αρχή της χρονιάς και παράλληλα συνεχίζουμε σε όλα τα νησιά κάθε μήνα να μειώνουμε τους διαμένοντες. Οι νέες κλειστές και ελεγχόμενες δομές θα είναι μικρότερες και ασφαλέστερες από ότι είναι σήμερα. Θα προκηρυχθεί σε λίγες μέρες ο διαγωνισμός για Σάμο, Κω, Λέρο. Έχει βγει ήδη το Τεχνικό δελτίο, έχει σταλεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για χρηματοδότηση, όπως προβλέπεται από τον ειδικό κανονισμό. Αυτό ξεκινάει. Ήδη, με τη θετική συμβολή του Δημοτικού Συμβουλίου της Ανατολικής Σάμου, αυτό γίνεται πράξη στην περιοχή Ζερβού. Περιμένουμε ανάλογες πρωτοβουλίες από τις δημοτικές αρχές σε Χίο και Λέσβο. Σε αυτό το σύστημα των κλειστών και ελεγχόμενων δομών θα εγκαταστήσουμε τα συστήματα εισόδου, εξόδου και θα λειτουργούν με εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας. Άρα προχωράμε στον σχεδιασμό, προχωράμε τα έργα σε Σάμο, Κω, Λέρο, αλλά για μικρότερες δομές από ότι είχαμε αρχικά σχεδιάσει λόγω της αλλαγής των δεδομένων. Δηλαδή, προχωράμε σε μικρότερα κέντρα για δυο λόγους. Πρώτον, λόγω της σημαντικής μείωσης των ροών κατά 50% στο εξάμηνο και δεύτερον επειδή έχουμε επιταχύνει σημαντικά την διαδικασία έκδοσης αποφάσεων ασύλου.

Οι τοπικές κοινωνίες των νησιών αλλά και οι φορείς, όπως είναι λογικό, νιώθουν κούραση και αγανάκτηση με το θέμα του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Θεωρείτε ότι έγιναν λάθη στην επικοινωνία της κυβέρνησης με τους τοπικούς φορείς – κοινωνίες;

Οι άνθρωποι θέλουν ειλικρίνεια και εντιμότητα στην επικοινωνία. Είναι δικαιολογημένη η αγανάκτηση των πολιτών για την συνεχιζόμενη μεταναστευτική κρίση. Τα τελευταία χρόνια, μετά το 2015, οι νησιώτες σηκώνουν δυσανάλογο βάρος και είναι απαραίτητη η αλληλεγγύη σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στις επισκέψεις που είχα στη Σάμο διαπίστωσα πώς όταν λες την αλήθεια στους πολίτες σε ακούν. Βασικός μας στόχος είναι η μείωση των ροών και αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων, την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, την αύξηση των επιστροφών και τα κλειστά προαναχωρησιακά κέντρα. Επιταχύνουμε τις επιστροφές όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας και την μεταφορά στην ενδοχώρα όσων λαμβάνουν άσυλο ή ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Χρειάζεται ενότητα, υψηλή αίσθηση ευθύνης και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για να αντιμετωπίσουμε ορθολογικά το μεταναστευτικό πρόβλημα.

Κύριε Υπουργέ, σε πρόσφατη δήλωσή σας αναφέρατε ότι κέντρα φιλοξενίας στην ηπειρωτική χώρα πρόκειται να κλείσουν, ενώ στόχος της κυβέρνησης είναι να κλείσουν οι μισές δομές. Ταυτόχρονα βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα εξόδου όσων έχουν λάβει θετική απόφαση ασύλου. Με δεδομένο τον υπερπληθυσμό που υπάρχει στα 5 νησιά του Βορείου Αιγαίου, θα δούμε να επηρεάζονται θετικά από τα παραπάνω; 

Ναι, με τα μέτρα που λαμβάνουμε θα συνεχιστούν οι θετικές επιπτώσεις με πιο γρήγορους ρυθμούς σε όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Ήδη, με την ερώτησή σας θέσατε τρία πολύ σημαντικά ζητήματα που είναι για μας βασικές προτεραιότητες. Την μείωση ροών, την αποσυμφόρηση των νησιών και το κλείσιμο δομών στην ενδοχώρα. Ήδη βρισκόμαστε στην επόμενη σελίδα του μεταναστευτικού και από τότε που αναλάβαμε έχουμε μετρήσιμα αποτελέσματα στην εφαρμογή της πολιτικής μας. Ας πάρουμε λοιπόν ένα - ένα τα ζητήματα που θέσατε.
Πρώτον, σε σχέση με τις ροές το τελευταίο τρίμηνο του 2020 έχουμε μείωσή τους κατά 92% σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2019 και στο πρώτο εξάμηνο του 2020 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της περσινής χρονιάς έχουμε μια μείωση της τάξης του 51%.

Δεύτερον, ο στόχος της αποσυμφόρησης των νησιών παραμένει για μας ύψιστη προτεραιότητα. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου έχουν αποσυμφορηθεί περίπου κατά 21% σε σχέση με την 1η Ιανουαρίου του 2020, καθώς έχουν φύγει από αυτά πάνω από 17.700 άτομα από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα. Αυτό δημιουργεί νέα δεδομένα. Όπως νέα δεδομένα δημιουργεί και η επιτάχυνση της διαδικασίας ασύλου. Πλέον δουλεύουμε σχεδόν σε διπλάσιους ρυθμούς απ’ ότι γινόταν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Συγκριτικά με ότι ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια σας επισημαίνω τα εξής. Η μέση παραγωγικότητα της υπηρεσίας ασύλου στο παρελθόν ήταν περίπου 3.500 με 4.000 αιτήσεις το μήνα. Φέτος το Μάρτιο βγάλαμε περίπου 7.000 αποφάσεις, τον Απρίλιο περίπου 16.000 αποφάσεις, τον Μάιο επίσης περίπου 6.000 αποφάσεις και τον Ιούνιο περίπου 9.000. Αυτό μας επιτρέπει να αποσυμφορούμε τα νησιά με ένα οργανωμένο τρόπο. Έχουμε 40.000 αποφάσεις τώρα που επιδίδουμε στις δομές, στις οποίες τοποθετήσαμε διοικητές. Έτσι ανακτά η ελληνική πολιτεία τον έλεγχο των δομών.

Ας περάσουμε στο τρίτο θέμα που έχει σχέση με την λειτουργία των δομών. Αυτή τη στιγμή έχουμε 92 δομές στην ηπειρωτική Ελλάδα. Από αυτές θα κλείσουμε τις 60 μέσα στο 2020, θα παραμείνουν 32 οι οποίες θα αλλάξουν μορφή. Θα μπει περίφραξη ασφαλείας, θα μπουν πόρτες ασφαλείας.

Αποσυμφορούμε όχι μόνο τις δομές των νησιών, αλλά και την χώρα μας από αυτές.


Η μείωση των ροών τους τελευταίους μήνες έχει δώσει μια «ανάσα» στα νησιά. Πρόκειται για αλλαγή τακτικής από πλευράς της γείτονος χώρας ή η μείωση των ροών οφείλεται στην ενίσχυση των μέτρων φύλαξης των θαλασσίων συνόρων μας;

Βρεθήκαμε αντιμέτωποιμε την ασύμμετρη απειλή στα σύνορά μας και με την πανδημία του κορωνοϊού. Έτσι τον Μάρτιο με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και μετά από απόφαση του ΚΥΣΕΑ, αναβαθμίσαμε την φύλαξη των συνόρων μας χερσαίων και θαλάσσιων, και αυτή η φύλαξη συνεχίζεται και είναι εμφανής πλέον σε όλους. Τα σύνορά μας παραμένουν κλειστά. Στην κρίση δεν περισσεύει χώρος για λαϊκισμό. Ως Κυβέρνηση έχουμε ορκιστεί να εργαζόμαστε για το γενικό συμφέρον του ελληνικού λαού. Ύψιστη συνταγματική μας υποχρέωση, είναι η προστασία των συνόρων και η διασφάλιση της ασφάλειας και της ευημερίας των Ελλήνων πολιτών και έτσι θα συνεχίσουμε.

Άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών της κυβέρνησης ήταν η μείωση των αφίξεων κατά 92% στο τρίμηνο Απριλίου, Μαΐου, Ιουνίου του 2020, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.

Προσερχόμενος στη Βουλή (ημέρα ορκωμοσίας της νέας κυβέρνησης), με τη σύζυγό του, πανεπιστημιακό κα Μαρία Δουρίδα

Είναι γεγονός ότι το προσφυγικό – μεταναστευτικό είναι ένα ζήτημα που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες των αιτημάτων της ελληνικής κυβέρνησης και ποιες οι προτεραιότητές της στην συζήτηση με τους Ευρωπαίους εταίρους μας;
Βασική προτεραιότητα για τη χώρα μας είναι η διεθνοποίηση της κρίσης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η συμφωνία του Δουβλίνου οδήγησε τα κράτη πρώτης υποδοχής να σηκώσουν ένα πολύ μεγάλο βάρος. Πρέπει η νέα συμφωνία της Ευρώπης να έχει υποχρεωτικούς μηχανισμούς αλληλεγγύης. Όχι εθελοντικούς και να μη στηριχθεί στη χρηματοδότηση των κρατών της πρώτης γραμμής για να σηκώσουμε εμείς το βάρος. Επίσης, είναι σημαντικό η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας του 2016 να ενισχυθεί. Να ενισχυθεί με έναν τρόπο που αφενός θα επιβάλει πολύ πιο αυστηρούς μηχανισμούς ελέγχου, ώστε η Τουρκία να εκπληρώσει την υποχρέωσή της για τη μείωση των ροών και να συνδυαστεί η Ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Τουρκία με το αποτέλεσμα, όχι με την πρόθεση, με το αποτέλεσμα της μείωσης των ροών και αυτό θα παίξει έναν καταλυτικό ρόλο και δεύτερον, να μη δεσμεύει τη χώρα μας στην παραμονή υποχρεωτικά και μόνο στα νησιά των αιτούντων άσυλο, για να μην έχουμε το φαινόμενο υπερπληθυσμού, που και το νησί μου, τη Χίο βασανίζει, αλλά και τη Σάμο, τη Λέσβο, την Κω και τη Λέρο.

Εμείς δεν θέλουμε να μας χρηματοδοτούνε για να σηκώνουμε το βάρος. Θέλουμε να μοιραστούμε τα βάρη και αυτό νομίζω είναι ένα πολύ καταλυτικό σημείο που η Ελλάδα περιμένει στο νέο κανονισμό που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταθέσει τον Ιούνιο. Πρόθεση όλων είναι να ολοκληρωθεί μέσα στο 2020.

Με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουμε και σε ισχύ ένα πρόγραμμα εθελοντικών επιστροφών 5.000 ατόμων, οι οποίοι θα πάρουν ένα επίδομα 2.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να φύγουν οικειοθελώς. Και έχουμε ήδη τις πρώτες εκατοντάδες αιτήσεις στα νησιά μας και νομίζω ότι θα είναι ένα ωραίο μήνυμα προς τα νησιά να φύγουν οι πρώτοι από τα νησιά προς τις χώρες προέλευσης.

Ζητάμε λοιπόν από την Ευρώπη και είναι και ένα σημείο που θίξαμε και στη σημερινή μας ανεπίσημη συζήτηση με την Επιτροπή, ότι η Ευρώπη πρέπει να σηκώσει το βάρος ενός μηχανισμού, όπου η Ελλάδα, η Μάλτα, η Κύπρος, οι χώρες πρώτης υποδοχής θα μετακινούνε αυτούς που δεν δικαιούνται διεθνής προστασίας και θα υπάρχει μία ενιαία πτήση μέσω της FRONTEXμε Ευρωπαϊκά χαρτιά που θα γυρίζουν στις χώρες προέλευσης. Αυτό ζητάμε. Ζητάμε μια ενιαία Ευρωπαϊκή ισορροπημένη στάση για να λύσουμε ένα πρόβλημα που αφορά όλη την Ευρώπη. Και όχι μόνο τα 5 νησιά του Αιγαίου.

Στο Κοινοβούλιο υπερασπιζόμενος το έργο της κυβέρνησης στο μείζον θέμα  του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος

Κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσω θα ήθελα να αγγίξουμε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα. Ποια η θέση του υπουργείου σχετικά με την προστασία των παιδιών και ποια μέτρα έχουν ληφθεί προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που αφορούν την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών;

Το θέμα των ασυνόδευτων ανηλίκων θέλω να σας πω ότι για τον Πρωθυπουργό είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα και από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων όρισε ειδικό συντονιστή για τα ασυνόδευτα ανήλικα που μετέπειτα δημιουργήθηκε Ειδική Γραμματεία στο Υπουργείο μας. Υπάρχει μία πρωτοβουλία εν εξελίξει της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μαζί με τον Πρωθυπουργό για την μεταφορά τουλάχιστον 1.600 ασυνόδευτων ανηλίκων σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν ήδη γίνει μετακινήσεις ασυνόδευτων ανηλίκων σε ένα αριθμό κρατών ξεκινώντας από το Λουξεμβούργο, μετά στη Γερμανία, έχουν γίνει επανενώσεις οικογενειών με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται στη χώρα μας να δημιουργήσουμε μικρότερες δομές με την κατάλληλη υποστήριξη και στήριξη γιατί υπάρχουν παιδιά τα οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή εκτός. Επίσης τα νέα κλειστά ελεγχόμενα κέντρα στη χωροθέτηση τους προβλέπεται να υπάρχουν οι προστατευμένες ζώνες και για ασυνόδευτους ανηλίκους και για οικογένειες μονογονεϊκές, μητέρες και παιδιά.

Από την έντυπη έκδοση