Μανώλης Πυργιώτης: «...Άλλωστε, ο παλαιότερος χαρακτηρισμός των βιβλιοθηκών είναι η φράση ‘’ψυχής ιατρείον’’...»

Ο διευθυντής της Δημόσιας βιβλιοθήκης Σάμου, φιλόλογος, κ. Μανώλης Πυργιώτης, συνομιλεί με τον δ/ντή του «Σαμιακού Βήματος», Μάνο Στεφανάκη, για την ιστορία του κτηρίου της Βιβλιοθήκης, τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει σε αυτό, τις δυνατότητες ανάδειξης της γνώσης, μέσα από τις τεχνολογικές εξελίξεις, τα σημαντικά συνέδρια αλλά και τα μελλοντικά σχέδια για τον αύλειο χώρο.

1)  Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με αυτό που αντικρίζει ο επισκέπτης ή ο περαστικός, πριν βρεθεί εντός του κτηρίου της Βιβλιοθήκης. Λίγα λόγια γι΄ αυτό το υπέροχο νεοκλασικό αρχιτεκτόνημα που ξεχωρίζει μεταξύ των κτηρίων της παραλιακής της πρωτεύουσας.

Πραγματικά πανέμορφο κτήριο. Πολλές φορές βλέποντας φωτογραφίες της Σάμου από το 1900 ως σήμερα, το κτήριο ήταν και είναι πάντα παρόν. Όλα γύρω αλλάζουν, κι αυτό εκεί, ζωντανή ιστορία. Δηλώνει τον αστικό χαρακτήρα της πόλης, τον κοσμοπολιτισμό της, τον ανοιχτό προσανατολισμό της προς τις σύγχρονες της εποχής ιδέες και τάσεις. Η φιλόλογος κ. Ελπίδα Κατσικογιάννη, η οποία έχει μελετήσει την ιστορία της Βιβλιοθήκης, έχει δημοσιεύσει μια παραστατική περιγραφή ενός  μεγάλου ολονύκτιου χορού που φιλοξενείται στο κτήριο κατά τη διάρκεια μιας χειμωνιάτικης κακοκαιρίας.

Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν και πιο επιβλητικά κτήρια στην πόλη, όπως η οικία Πασχάλη, το Ηγεμονικό Μέγαρο, τα οποία όμως δυστυχώς έχουν χαθεί.

Μερικές φορές αυτή είναι η αξία μιας δωρεάς. Όταν ο Μιλτιάδης Γεωργίου, ο εύπορος ξυλέμπορος που έχτισε το κτήριο αυτό το 1895, το κληροδότησε να στεγάσει τη Βιβλιοθήκη, ταυτόχρονα το διαφύλαξε από την καταστροφή. Θέλουμε να τον τιμήσουμε περισσότερο και στο νέο σχέδιο της Βιβλιοθήκης το άγαλμά του θα έχει κεντρικότερη θέση. Αν στη θέση του κτηρίου είχε κτιστεί ένα ξενοδοχείο ή μια πολυκατοικία ή ένα κατάστημα, θα χάναμε χωρίς επιστροφή ένα μέρος της ιστορίας μας.

Και οι δωρεές αξίζουν, είτε μεγάλες είτε μικρές. Ένας πίνακας, μια συλλογή βιβλίων ή απλά ένα βιβλίο, ένα έπιπλο, ένα χειρόγραφο, όλα που προσφέρονται σε μια βιβλιοθήκη προστατεύονται από το χρόνο και τα χαίρονται πολλοί άνθρωποι, για πολλά χρόνια μετά τη δωρεά.

Όταν το κτήριο κληροδοτήθηκε στη Βιβλιοθήκη, αυτή ήδη μετρούσε πολλά χρόνια λειτουργίας. Για πρώτη φορά δημιουργήθηκε η βιβλιοθήκη μέσα στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο το 1849. Έγινε αυτόνομη υπηρεσία το 1881, έχοντας ως επικεφαλής δύο μεγάλες σαμιακές προσωπικότητες, τον Επαμεινώνδα Σταματιάδη και τον Αριστομένη Στεργιογλίδη. Το 1920 εντάχθηκε στις δημόσιες βιβλιοθήκες του ελληνικού κράτους, εποπτευόμενη από το Υπουργείο Παιδείας.

Στο κτήριό της η Βιβλιοθήκη εγκαταστάθηκε περίπου 100 έτη μετά την πρώτη λειτουργία της, το 1952, ενώ αποκλειστικά βιβλιοθήκη το κτήριο έγινε από τα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το κτήριο ως έργο τέχνης (ΦΕΚ 877/Β/4-11-1982). Αυτός είναι και ο λόγος που δεν επιτράπηκε να μπαζωθεί η βάση της πρόσοψης του κτηρίου, κατά τις εργασίες ανύψωσης της παραλιακής οδού. Δημιουργήθηκε αυτό το απαράδεκτο και επικίνδυνο κενό ανάμεσα στο πεζοδρόμιο και την είσοδο του κτηρίου. Πιέζουμε συνεχώς τον Δήμο Σάμου με γραπτά υπομνήματα και προφορικές εκκλήσεις, για την αντιμετώπιση του προβλήματος που καθιστά επικίνδυνη για ατυχήματα και δυσκολεύει σε ευπαθείς ομάδες την είσοδο στο κτήριο της Βιβλιοθήκης. Ελπίζουμε κάποια στιγμή να  αντιμετωπιστεί το θέμα.

2)  Απ’ ότι είμαι σε θέση να γνωρίζω κ. διευθυντά, μεταξύ των χιλιάδων τόμων βιβλίων που υπάρχουν στη Βιβλιοθήκη μας, διατηρούνται παλαιά και σπάνια βιβλία, με το παλαιότερο εξ αυτών να χρονολογείται από τον 16^ο μ.Χ. αιώνα, δικαιολογώντας πλήρως την επίσημη ονομασία της Βιβλιοθήκης Σάμου ως Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης Σάμου. Τι άλλους θησαυρούς είναι σε θέση να θαυμάσει ο επισκέπτης-αναγνώστης;

Λέγεται ότι η ένδειξη του πνευματικού επιπέδου μιας κοινωνίας είναι όχι τα βιβλία που συγγράφονται, αλλά τα βιβλία που διαβάζονται μέσα σ’ αυτή. Πολλές φορές σημειώνουμε την καλή σχέση των ευρωπαϊκών λαών με τις βιβλιοθήκες και το βιβλίο, θέτοντας τον τόπο μας σε μια ύστερη θέση. Μπορεί να ισχύει. Αλλά, όσο κι αν ψάξουμε, δύσκολα θα βρούμε στην Ευρώπη ή αλλού έναν τόσο μικρό πληθυσμιακά και γεωγραφικά τόπο, με τόσα συγκεντρωμένα βιβλία για τόσο μεγάλη χρονική περίοδο.

Στη Βιβλιοθήκη Σάμου έχουμε βιβλία εκατοντάδων ετών, στα οποία αν προσθέσουμε τα παλαιά βιβλία που υπάρχουν στα μοναστήρια και στη βιβλιοθήκη της Μητροπόλεως, στα ΓΑΚ, σε ιδιωτικές βιβλιοθήκες, έχουμε έναν πλούτο βιβλίων που δύσκολα συναντάται αλλού.

Τα παλαιότερα και σπανιότερα βιβλία μας προσωρινά έχουν αποσυρθεί για να ξεκινήσει η συντήρησή τους, και δεν θα είναι στη διάθεση του κοινού.

Έχουμε χειρόγραφα, παλαιά βιβλία άλλων γλωσσών, οθωμανικά, αραβικά, ρωσικά, γερμανικά, γαλλικά, εβραϊκά και ένα καραμανλίδικο (βιβλίο σε τουρκική γλώσσα γραμμένη με ελληνικά γράμματα).

Έχουμε λεύκωμα με τις προσωπογραφίες όλων των πρωταγωνιστών της Γαλλικής Επανάστασης,

Ένα άλλο παράξενο βιβλίο είναι ένα είδος ιδιόμορφου φυτολογίου όπου ένας ερασιτέχνης γιατρός στα τέλη του 19^ου αι. είχε σε κάθε σελίδα και ένα αποξηραμένο φυτό με την λατινική του ονομασία και με την πάθηση που θεωρούσε ότι γιατρεύει.

Εκτός από βιβλία έχουμε μια πολύ καλή συλλογή πινάκων με έργα των Σιταρά, Ευρυγένη, Κυπραίου, Μανιώτη, Μάργαρου, Αλεξίου κ.ά. καλλιτεχνών.

Η σαμιακή συλλογή, δηλαδή βιβλία με θέμα τη Σάμο, ή βιβλία που γράφτηκαν από Σαμίους, ή βιβλία που εκδόθηκαν στη Σάμο, είναι μία από πολύτιμες συλλογές μας και αριθμεί περίπου τους 1.500 τίτλους.

Τέλος, η ψηφιακή συλλογή είναι κάτι που μας κάνει περήφανους, καθώς αριθμεί περίπου 8.000 ψηφιοποιημένα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, κυρίως τα παλαιά βιβλία και την σαμιακή συλλογή, και είναι μία από τις μεγάλες ψηφιακές συλλογές της Ελλάδας.

Αν μου επιτρέπεται μια παρατήρηση ως προς την ορολογία. Στην ερώτηση αναφερθήκατε στον επισκέπτη-αναγνώστη της βιβλιοθήκης. Όσο προχωράμε, τόσο αλλάζουμε τους όρους που χρησιμοποιούμε. Παλαιότερα μιλούσαμε για επισκέπτες, αργότερα για αναγνώστες και ερευνητές, πολύ πρόσφατα υιοθετήσαμε τον όρο χρήστης, δηλαδή αυτός ο οποίος αξιοποιεί δημιουργικά κάθε πηγή γνώσης ή οποιοδήποτε άλλο υλικό και εξοπλισμό της βιβλιοθήκης. Τελευταία χρησιμοποιούμε περισσότερο τον όρο πελάτης, δηλαδή ο απαιτητικός χρήστης ο οποίος απαιτεί εξυπηρέτηση και θα πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις του. Αυτό αλλάζει όλα τα δεδομένα στον τρόπο που οργανώνουμε τις συλλογές μας, στις διασυνδέσεις μας με άλλες βιβλιοθήκες και οργανισμούς, στα είδη πληροφοριακού υλικού ή εξοπλισμού που προμηθευόμαστε.

Αν με ρωτάτε ποιος είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός σε μια βιβλιοθήκη, αναμφισβήτητα είναι πρώτον όσοι την επισκέπτονται, η ελπίδα δηλαδή να συναντήσεις αξιόλογους ανθρώπους εκεί και να συνομιλήσεις μαζί τους, κι αυτό δεν το έχουμε ακόμη επιτύχει στο βαθμό που επιθυμούμε, και δεύτερον η ίδια η ύπαρξη της βιβλιοθήκης. Δημιουργώντας μια εξαιρετική βιβλιοθήκη, αυτό ενδυναμώνει την συλλογική αυτοπεποίθηση μιας τοπικής κοινωνίας και τη συλλογική υπερηφάνεια. Μερικές φορές, η αίσθηση ότι στον τόπο σου έχεις κάτι σπουδαίο, ενδυναμώνει την αγάπη για τον τόπο σου, ακόμη κι αν αυτό το σπουδαίο δεν το επισκεφτείς ή δεν το χρησιμοποιήσεις ποτέ.

3)  Το ίδιο το κτήριο, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, παρατηρώ ότι έχει δεχθεί σειρά παρεμβάσεων και συντήρησης ώστε να το απολαμβάνουμε και να το χαιρόμαστε στη σημερινή κατάσταση. Κύριε Πυργιώτη, δώστε μας, επιγραμματικά, τις παρεμβάσεις που έγιναν για τη συντήρηση και καλλωπισμό του κτηρίου.

Έχουμε καταρτίσει ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα για τη συνεχή ανάπτυξη της Βιβλιοθήκης. Τα δύο σκέλη του προγράμματος αυτού αφορούν: α) το κτήριο και τις υποδομές, και β) τις συλλογές.

Ας τα πάρουμε κατά χρονική σειρά.

Το 2000-2007 έχουμε ευρωπαϊκά προγράμματα με τα οποία προμηθευόμαστε πολλά νέα βιβλία.

Το 2008-2009 ψηφιοποιούμε τα παλαιά και τα σαμιακά βιβλία και εφημερίδες.

Από το 2008 ως σήμερα έχουμε πολλές θεματικές αγορές βιβλίων: ιατρικά, ποίηση, θεολογία, γεωργικά, ταξιδιωτικά κλπ.

Το 2009-2010 αναδιαμορφώσαμε όλη σχεδόν την εσωτερική υποδομή του κτηρίου. Αλλάξαμε και εξωραΐσαμε τους χώρους, μετακινήσαμε συλλογές, αναδείξαμε τα εσωτερικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτηρίου, το κάναμε λειτουργικό. Να θυμίσω μόνο ότι εντός του κτηρίου είχε χτιστεί μικρός οικίσκος, το υπέροχο ξύλινο κλιμακοστάσιο είχε αλλοιωθεί, ο φωτισμός ήταν υποτυπώδης, τα παλαιά έπιπλα από ξύλο καρυδιάς ήταν προς απόσυρση και τα αποκαταστήσαμε. Εγκαταστήσαμε συστήματα ασφαλείας και μια μικρή υποδομή πυρασφάλειας.

Το 2012 έγιναν εκτεταμένες παρεμβάσεις στην εξωτερική όψη του κτηρίου. Μεγάλη βαρύτητα δόθηκε στην οροφή, διατηρήσαμε την παλαιά ξυλεία και προσθέσαμε νέα, όπου χρειαζόταν, και το κτήριο «δέθηκε» πραγματικά και στεγανοποιήθηκε. Ταυτόχρονα συντηρήσαμε όλη την εξωτερική όψη και τα κουφώματα, αποφεύγοντας την αντικατάστασή τους.

Η πολύ αγαπητή και εξαιρετική κ. Βασιλική Καψάλη, αρχιτέκτονας του Υπουργείου Παιδείας, σχεδίασε και καθοδήγησε όλες τις εργασίες.

Συχνά μέσα από επίμονες ενέργειες και πολύ πείσμα επιτυγχάναμε να μειώνουμε το κόστος των εργασιών συχνά στο 1/5 από τις τιμές γενικά των δημοσίων έργων, είτε, αξιοποιώντας εκπτώσεις και προσφορές στο μέγιστο βαθμό, να έχουμε αξιόλογα έργα με σχεδόν μηδενικό κόστος, όπως η ξύλινη κλειστή βιβλιοθήκη οξιάς στον κεντρικό διάδρομο, η οποία σχεδιάστηκε από την κ. Καψάλη και υλοποιήθηκε από τον ξυλουργό κ. Μανώλη Γρυμανέλλη.

Σχεδόν όλοι οι μηχανικοί, μάστοροι και εργάτες ήταν από τη Σάμο. Να αναφέρω για παράδειγμα τους κ.κ. Μανόλη Σιγανό, Ανδρέα Λυμπέρη, Θράσο Μέτου, Θεολόγο Παντελάκη, Γιάννη Λιόντα, Λέανδρο Φορόπουλο, Νίκο Λάνδρου και άλλοι πολλοί που με την εργασία τους δημιούργησαν τη βιβλιοθήκη όπως την βλέπουμε.

Τι απομένει ως την ολοκλήρωσή της;

Πρώτον, άμεσα θα κατασκευάσουμε τα τελευταία βιβλιοστάσια, ιδιαίτερα αυτό του Αναγνωστηρίου το οποίο θα είναι μία συμβολική απεικόνιση δάσους, βασισμένο σε ένα αρχικό σχέδιο από σλοβενική βιβλιοθήκη.

Δεύτερον, θα διαμορφώσουμε τον εξωτερικό χώρο της αυλής σε ένα υπέροχο μέρος όπου θα συνυπάρχουν βιβλία και βιβλιοστάσια, εικαστικές εκθέσεις, καφέ, χώρος μικρών εκδηλώσεων, όπου φυσικά θα ενταχθούν λειτουργικά και τα δύο βιβλιοαυτοκίνητα της βιβλιοθήκης.

Η μεταμόρφωση του αύλειου χώρου της Βιβλιοθήκης θα είναι εντυπωσιακή, όπως διαπιστώνει κανείς από τις ηλεκτρονικές απεικονίσεις που βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας

Τρίτον, καταλογογράφηση και δημιουργία ηλεκτρονικού καταλόγου.

Τέταρτον, ενίσχυση ειδικών συλλογών που βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων: αστρονομικά όργανα, εργαστηριακά μηχανήματα, ιατρικά εκπαιδευτικά μέσα, ενώ ταυτόχρονα θα επιδιώξουμε συνεργασία με τον Δήμο για τη δημιουργία ενός πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής.

4)  Η Βιβλιοθήκη διατηρεί δεσπόζουσα θέση με τις «παρεμβάσεις» της στα πολιτιστικά και μορφωτικά-εκπαιδευτικά δρώμενα του νησιού. Μου έρχονται για παράδειγμα στο νου οι 2 κύκλοι μαθημάτων Ιστορίας, το 2013 και 2014, που διοργάνωσε η Βιβλιοθήκη, με την εκπληκτική σε μετάδοση γνώσης αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κα Μαρία Ευθυμίου, καθώς και με τι προσήλωση και πάθος εκατοντάδες συμπολίτες μας γέμιζαν κάθε φορά την αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχιακού μεγάρου. Θυμίστε μας κάποια στοιχεία για εκείνες τις εκδηλώσεις.

Η αναγνώριση των προσπαθειών μας και η επιβράβευση των δραστηριοτήτων μας είναι το καλύτερο κίνητρο και παρηγοριά μας. Θέλοντας να φτιάξουμε μια καλή βιβλιοθήκη, είμαστε περισσότερο εσωστρεφείς και δεν υλοποιούμε πολλές εκδηλώσεις. Ζούμε όμως σε ένα τόπο όπου έχουμε την τύχη να δραστηριοποιούνται πολιτιστικά πολλοί και σημαντικοί φορείς και απολαμβάνουμε έναν πλούτο εκδηλώσεων και δράσεων.

Από τις σημαντικότερες δράσεις μας θα σημειώσω τις εξής:

Τις πανεπιστημιακές διαλέξεις της κ. Μαρίας Ευθυμίου που διοργανώσαμε σε συνεργασία με το Ιστορικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2013 για την παγκόσμια ιστορία και το 2014 για την ελληνική ιστορία. Όλοι θυμόμαστε ακόμα πως σε ένα γεμάτο θέατρο στο δημαρχείο ακούγαμε καθηλωμένοι επί ώρες τις διαλέξεις αυτές.

Το συνέδριο για το φυσικό περιβάλλον της Σάμου που συνδιοργανώσαμε το 2016 με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου-Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Μαρίας Ζημάλη, το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας Πανεπιστημίου Αθηνών και την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με εξαιρετικές ομιλίες οι οποίες εκδόθηκαν σε βιβλίο πρακτικών.

Το σεμινάριο για τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι βιβλιοθήκες στους νέους, όπου συμμετείχαν βιβλιοθηκονόμοι από ελληνικές και τουρκικές βιβλιοθήκες, το οποίο διοργανώσαμε το 2010 σε συνεργασία με την Οργανωτική Επιτροπή Ενίσχυσης Βιβλιοθηκών, την Αμερικανική Πρεσβεία Αθηνών και το Αμερικανικό Προξενείο Κωνσταντινούπολης.

Το σεμινάριο για τη χρήση και τον εμπλουτισμό της Βικιπαίδειας που διοργανώσαμε το 2011 σε συνεργασία με το ελληνικό τμήμα της Βικιπαίδειας.

Το σεμινάριο κινηματογράφου Filmbasen goes Samos το 2011 που συνδιοργανώσαμε με την Ελληνική Πρεσβεία στην Σουηδία, το Film Stockholm, το Filmbasen, την Κινηματογραφική Λέσχη Σάμου και τον Σύλλογο Ελληνοσουηδικής Φιλίας Βαθέος.

Πολλές εκθέσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, βιωματικά σεμινάρια, επιμορφωτικές δράσεις διοργανώσαμε ή υποστηρίξαμε παραχωρώντας τους χώρους ή τον εξοπλισμό της βιβλιοθήκης.

5)  Επιτρέψτε μου να διατηρήσουμε το ίδιο μήκος κύματος, της προσφοράς γνώσης, και να έρθουμε στο σήμερα, αφού η Βιβλιοθήκη, σε συνεργασία με τη Διεθνή Ομοσπονδία Βιβλιοθηκών και Βιβλιοθηκονόμων (IFLA), διοργανώνουν διεθνές συνέδριο στο νέο δημαρχιακό κτήριο στο Πυθαγόρειο, σε λίγες μέρες, στις 22-23 Αυγούστου. Μιλήστε μας γι’ αυτό.

Η IFLA είναι ο παγκόσμιος οργανισμός που μέσα από το επιστημονικό του έργο, τις εκδόσεις και τα συνέδριά του, δίνει τις κατευθύνσεις και τις οδηγίες για τη λειτουργία και την οργάνωση των βιβλιοθηκών σε όλο τον κόσμο. Φέτος, το ετήσιο μεγάλο συνέδριό του θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στις 24-31 Αυγούστου. Δύο μέρες πριν θα φιλοξενήσουμε το διήμερο προσυνέδριο με θέμα τις ικανότητες που θα πρέπει να έχει ο υπάλληλος της βιβλιοθήκης στις μέρες μας.

Θα διεξαχθεί στο δημαρχιακό κτήριο του Πυθαγορείου στις 22-23 Αυγούστου, με ώρα έναρξης 9:00 π.μ. και η γλώσσα θα είναι η αγγλική.

Οι ομιλητές θα είναι από τις ΗΠΑ, Γερμανία, Καναδά, Νορβηγία, Φινλανδία, Πακιστάν, Κίνα, Νεπάλ, Σερβία, Ελλάδα, Σουηδία κλπ

Μπορεί να το παρακολουθήσει όποιος ενδιαφέρεται για θέματα βιβλιοθηκών, απαιτείται εγγραφή, χωρίς οικονομική επιβάρυνση, και θα δοθεί πιστοποιητικό συμμετοχής.

Εκτός από το ουσιαστικό κομμάτι της συνεδριακής συζήτησης, θα έχουμε την τιμή να παρίστανται με το έργο τους πολλοί σαμιώτες καλλιτέχνες. Ο κ. Νίκος Κυπραίος παραχωρεί πίνακά του, η Φωτογραφική Ομάδα Σάμου διοργανώνει έκθεση φωτογραφίας με θέμα το βιβλίο και τις λέξεις, η κ. Αθηνά Πετούλη παραχωρεί σκιτσογράφημα που θα προσφερθεί στους συνέδρους, η κ. Αναστασία Ανδρεάδου με την κ. Ελένη Κρανιδιώτη θα παρουσιάσουν το κινητικό δράμα «Ηλιοδρόμιο» και ο κ. Στέλιος Δεμερτζής παραχωρεί φωτογραφίες του για τον ιστότοπο του συνεδρίου.

6)  Έρχονται όμως και άλλες δράσεις το επόμενο διάστημα. Μεταξύ αυτών, αν δεν κάνω λάθος, θα έχουμε τη χαρά να ξαναέχουμε κοντά μας την καθηγήτρια κα Ευθυμίου. Τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί;

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών διοργανώνει μια σειρά επιστημονικών διαλέξεων με θέμα την Επανάσταση του 1821, ενόψει του εορτασμού των 200 ετών από την κήρυξή της. Σχεδόν θα είμαστε οι πρώτοι που θα συνεργαστούμε στην υλοποίηση αυτού του προγράμματος, και έτσι στις 29 και 30 Νοεμβρίου και 1η Δεκεμβρίου 2019, θα έχουμε πραγματικά τη χαρά η καθηγήτρια ιστορίας κ. Μαρία Ευθυμίου να μας μιλήσει με θέμα «Η Επανάσταση του 1821. Ένα δύσκολο εγχείρημα μιας πολύπλοκης κοινωνίας».

Θα αναλυθεί πώς η ελληνική επανάσταση αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις, αντιφάσεις, διχασμούς, εμφυλίους, πολεμικές συγκρούσεις, παρεμβάσεις ξένων δυνάμεων, έως να δημιουργηθεί το πρώτο ανεξάρτητο εθνικό κράτος των Βαλκανίων, η Ελλάδα.

Η μοναδική στο να μεταδίδει γνώση, καθηγήτρια Ιστορίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μαρία Ευθυμίου, την οποία παρακολούθησαν με πάθος εκατοντάδες συμπολίτες μας στα μαθήματα Ιστορίας που διεξήχθησαν στο δημαρχιακό μέγαρο στην πόλη της Σάμου, την περίοδο 2013-2014, επιστρέφει για μία νέα σειρά μαθημάτων με θέμα την Επανάσταση του 1821, ενόψει του εορτασμού των 200 ετών από την κήρυξή της.

7)  Κύριε Πυργιώτη, αν και θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες, ο περιορισμένος χώρος μιας εφημερίδας δεν μας δίνει τη δυνατότητα. Θα ήθελα, κλείνοντας, να θέσω το κλασικό ερώτημα που έχει την ιδιαίτερη σημασία του σε εποχές ταχυτήτων διαδικτύου, υπερπληροφόρησης και έλλειψης στοχαστικής ικανότητας. «Διαβάζει ο κόσμος;». Είναι το βιβλίο ένα «μέσο», που μετά την επικράτησή του τόσους αιώνες, μπορεί να διατηρηθεί στις μέρες μας ως επιλογή για τον αναγνώστη;

Κύριε Στεφανάκη, στη Σάμο υπήρξε μία από τις πρώτες μεγάλες βιβλιοθήκες κατά την αρχαιότητα. Ήταν η δημόσια βιβλιοθήκη του τυράννου Πολυκράτη. Όταν το υλικό των γραπτών κειμένων ήταν ο πάπυρος, οι βιβλιοθήκες ήταν εκεί και είχαν παπύρους. Όταν το υλικό μέσο ήταν ο χειρόγραφος κώδικας, οι βιβλιοθήκες ήταν εκεί με πλήθος κωδίκων. Όταν εμφανίστηκε το έντυπο βιβλίο, οι βιβλιοθήκες είναι εδώ με αναρίθμητα βιβλία. Αν αύριο υπάρξει άλλο μέσο υλικό ή άυλο που θα φέρει τη γνώση ή την τέχνη της γραφής, οι βιβλιοθήκες θα είναι εκεί και θα το οργανώσουν.

Σήμερα ο έρωτας είναι τα βιβλία στην έντυπη μορφή τους και προς το παρόν δεν διαφαίνεται κάποιος αντικαταστάτης τους.

Θα αλλάξω λίγο το ερώτημα. Για εμάς που δουλεύουμε στη βιβλιοθήκη ο κύριος προβληματισμός τείνει να είναι όχι μόνο το γενικό κάλεσμα σε όλους να έρθουν στην βιβλιοθήκη, αλλά κυρίως να μπορούμε να εξυπηρετούμε με πλήρη επάρκεια όσους πραγματικά θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες μας.

Όπως και σε ένα νοσοκομείο, το οποίο είναι μεν ανοιχτό για όλους, αλλά βασικός του στόχος είναι να προσφέρονται καλές υπηρεσίες σε όσους έχουν πραγματικά ανάγκη. Άλλωστε, ο παλαιότερος χαρακτηρισμός των βιβλιοθηκών είναι η φράση «ψυχής ιατρείον», θέλει λίγο πάθος και λίγη τρέλα να ασχολείσαι με αυτό το επάγγελμα. Κι αυτό το ξέρουν καλά οι συνεργάτες μου στη Βιβλιοθήκη, η κ. Σοφία Καζόγλου, ο κ. Αντώνης Τσιμπάκης και η κ. Ευρυδίκη Βασιλειά.

Τελειώνοντας να αναφερθώ σε κάτι πολύ σημαντικό. Η Βιβλιοθήκη εποπτεύεται από το Εφορευτικό Συμβούλιο. Κάθε τρία χρόνια τα μέλη του ορίζονται από τον Υπουργό Παιδείας, εργάζονται αμισθί, και φέρουν την ευθύνη για την πορεία και τα έργα της Βιβλιοθήκης. Χρωστάμε πολλά σ’ αυτούς τους ανθρώπους και ιδιαίτερα στον μέγα εκπαιδευτικό και φιλόλογο κ. Γεώργιο Αγγελινάρα, ο οποίος από το 2000 έως σήμερα αδιάλειπτα κατέχει την θέση του Προέδρου.

Ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία.