Γεώργιος Κονταξής: «…το Internet είναι ένας καθρέπτης της ανθρώπινης κοινωνίας...»

Με σαμιακή καταγωγή, εκ πατρός, βρέθηκε από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου και στη συνέχεια στέλεχος της πρώτης ιδιωτικής εταιρείας με χρηματιστηριακή αξία άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, της Apple. Ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας Διαδικτύου, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, κ. Γεώργιος Κονταξής, μίλησε στον διευθυντή του «Σαμιακού Βήματος» Μάνο Στεφανάκη.

1)  Αφού σας καλημερίσω από τη Σάμο, τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής του πατέρα, θέλω να ξεκινήσουμε για την επιλογή των σπουδών σας ξεκινώντας από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ήταν συνειδητή επιλογή; Θέλατε εξαρχής να μελετήσετε τον κόσμο της Πληροφορικής και την Επιστήμη των Υπολογιστών; Από ποια ηλικία νιώσατε έλξη για το χώρο; Μιλήστε μας για εκείνη την περίοδο.

Άρχισα να ασχολούμαι με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές κατά τα πρώτα σχολικά χρόνια. Αυτό που μου κίνησε το ενδιαφέρον ήταν η διαδραστική τους φύση. Οι υπολογιστές οδηγούνται από τις ενέργειες του χρήστη και ανταποκρίνονται σε αυτές, για παράδειγμα παράγοντας εικόνα και ήχο. Είναι ένα έξυπνο εργαλείο και μπορούν εν τέλει να γίνουν μια προέκταση του ίδιου του χρήστη. Μπορεί αυτό σήμερα να μοιάζει προφανές αλλά ας πούμε ένα βότσαλο δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί ένα κινητό τηλέφωνο, παρόλο που μοιάζουν εξωτερικά. Είχα την περιέργεια να καταλάβω από τι αποτελείται ένας υπολογιστής και τον τρόπο που λειτουργεί.

Σήμερα οι υπολογιστές συμμετέχουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στην καθημερινή ζωή και είναι πιο προσιτοί από ποτέ. Αυτοκίνητα χωρίς χειριστή. Ηλεκτρικές σκούπες οι οποίες καθαρίζουν ενώ λείπετε από το σπίτι. Το κινητό τηλέφωνο που έχουμε όλοι στις τσέπες μας. Αρκεί λίγη περιέργεια για το πως δουλεύει κάποια από αυτά για να ασχοληθεί κάποιος με τους υπολογιστές.

Το τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης αποτελεί μια καλή περίπτωση διότι βρίσκεται κοντά στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας. Ερευνητές από το Ι.Τ.Ε. διδάσκουν προχωρημένα προπτυχιακά αλλά και μεταπτυχιακά μαθήματα. Οι ερευνητές παρακολουθούν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της ειδικότητάς τους μέσα από τη συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια και προγράμματα συνεργασίας με άλλους ερευνητές και εταιρείες τεχνολογίας. Κάποιοι έχουν περάσει αρκετό διάστημα σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του εξωτερικού. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν το ότι φέρνουν μαζί τους στο αμφιθέατρο όλες αυτές τις γνώσεις, την εμπειρία, και τον τρόπο που προσεγγίζουν τα πράγματα. Ταυτόχρονα το Ι.Τ.Ε. παρέχει στους φοιτητές του τμήματος την δυνατότητα πρακτικής άσκησης σε ένα σύγχρονο περιβάλλον.

2)  Ακολουθεί, απ’ ότι είμαι σε θέση να γνωρίζω, το μεταπτυχιακό δίπλωμα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κάνοντας παράλληλα έρευνα στο ΙΤΕ (Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας), από τα πλέον άρτια οργανωμένα ερευνητικά κέντρα που διαθέτει η χώρας μας, που εδρεύει στο Ηράκλειο.

Παρακολούθησα το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών και ταυτόχρονα εργαζόμουν στο Ι.Τ.Ε. ως βοηθός ερευνητή. Είναι πολύ σημαντική η σχέση ενός (προχωρημένου) προγράμματος σπουδών με την έρευνα. Αρκετά από τα μαθήματα βασίζονταν, αντί βιβλίων, σε πρόσφατες δημοσιεύσεις σε κορυφαία συνέδρια. Μετά το τέλος του μαθήματος πηγαίναμε στο Ι.Τ.Ε. και λέγαμε “OK. Πως θα προχωρήσουμε την έρευνα που περιέγραφε εκείνη η δημοσίευση ένα βήμα παραπέρα;”

Ο Γ. Κονταξής σε στιγμιότυπα από πρόσφατη ομιλία του, όπου παρουσιάζει και αναλύει στο κοινό, θέματα που αφορούν στις εξελίξεις περί ιδιωτικότητας και εφαρμογών

3)  Φτάνοντας στην απόφασή σας να βρεθείτε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, θέλω να σταθούμε ιδιαίτερα. Με υποτροφία θα βρεθείτε το 2011 σε ένα από τα κορυφαία παγκοσμίως πανεπιστήμια (φιγουράρει πάντα στην 1η δεκάδα των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων του κόσμου), το Columbia της Νέας Υόρκης. Μιλήστε μας για την υποτροφία. Διήρκεσε ως το τέλος απόκτησης του διδακτορικού σας διπλώματος;

Το πρόγραμμα για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος στο Columbia University in the City of New York περιελάμβανε μαθήματα αλλά κυρίως πρακτική άσκηση ως βοηθός ερευνητή. Όσο πιο προχωρημένο είναι το επίπεδο σπουδών στον τομέα της Επιστήμης των Υπολογιστών τόσο πιο κεντρικός είναι ο ρόλος της έρευνας. Από ένα σημείο και μετά είναι το ένα και το αυτό. Φυσικά υπάρχουν ερευνητικά κονδύλια από διάφορα ιδρύματα και οργανισμούς. Τα κονδύλια αυτά καλύπτουν τους ερευνητές και τον απαραίτητο εξοπλισμό.

4)  Τι σημαίνει να σπουδάζει κανείς, στη δική σας περίπτωση Επιστήμη των Υπολογιστών, ευρισκόμενος σε ένα περιβάλλον που μάλλον απέχει από την ελληνική πραγματικότητα; Ποια θεωρείτε ως βασική διαφορά στον τρόπο διεξαγωγής των σπουδών, σε επίπεδο διδακτορικού διπλώματος, μεταξύ ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου της φήμης του Columbia και ενός δημόσιου πανεπιστημίου της χώρας μας;

Νομίζω ότι οι φοιτητές του Columbia είναι συνειδητοποιημένοι όσον αφορά την παρουσία τους εκεί. Προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα χρόνια σπουδών τους στο έπακρο. Ταυτόχρονα σέβονται και θαυμάζουν το πανεπιστήμιο.

5)  Εργαζόσασταν εκείνη την περίοδο; Αν ναι, υπήρχε αντικείμενο σχετικό των σπουδών σας;

Εργαζόμουν ως βοηθός ερευνητή και βοηθός καθηγητή κατά τη διάρκεια του προγράμματος σπουδών. Το αντικείμενο ήταν συνυφασμένο με τη φύση των σπουδών.

6)  Η απόφασή σας να βρεθείτε στις ΗΠΑ είχε κάποια σχέση με το ότι η χώρα μας θα έμπαινε σε περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης; Ήταν από τους λόγους που σας επηρέασαν ή θέλατε να βρεθείτε στη χώρα που έχει να επιδείξει πρωτεία στην επιστήμη της Πληροφορικής;

Οι Η.Π.Α. αποτελούν πρωτοπόρο χώρα σε θέματα τεχνολογίας. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα εκεί επενδύουν πολύ στην έρευνα. Οι απόφοιτοί τους στη συνέχεια στελεχώνουν εταιρείες τεχνολογίας ή ασχολούνται περαιτέρω με την έρευνα ή και τα δυο. Αυτό ανανεώνει το ενδιαφέρον σε θέματα τεχνολογίας το οποίο μεταφράζεται σε περισσότερες επενδύσεις. Η συγκέντρωση ερευνητών γύρω από συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και ιδρύματα έχει ως συνέπεια κορυφαία συνέδρια του χώρου να λαμβάνουν χώρα κατά κύριο λόγο στις Η.Π.Α. Για κάποιον ο οποίος θέλει να ασχοληθεί με το χώρο της τεχνολογίας οι Η.Π.Α. αναμφίβολα είναι ένας ελκυστικός προορισμός.

7)  Ο κόσμος μας, πλέον, καθώς και η κάθε μορφή λειτουργίας του, σχεδόν, περνά μέσα από το Διαδίκτυο. Μοιραία τα θέματα ασφάλειας έρχονται στην επιφάνεια κατέχοντας μάλιστα πρωταγωνιστικό ρόλο. Κύριε Κονταξή, τελικά, πόσο ασφαλές ή ανασφαλές μπορεί να γίνει το Διαδίκτυο, με δεδομένο ότι η πλειονότητα των καθημερινών χρηστών, δεν αποτελείται από γνώστες ή ειδικούς.

Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και το Internet είναι πολύ πρόσφατες μορφές τεχνολογίας. Κάθε τι καινούργιο χρειάζεται να γίνει προσιτό σε ανθρώπους πέραν της εξειδικευμένης κοινότητας η οποία το ανέπτυξε. Έχω την εντύπωση ότι ο ρυθμός εξάπλωσης των υπολογιστών ξεπέρασε τον ρυθμό με τον οποίο γίνονται προσιτοί. Η γενικότερη τάση είναι να μην απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις ώστε να χρησιμοποιεί κανείς τους υπολογιστές ή το Internet με ασφάλεια. Για παράδειγμα σήμερα είναι σύνηθες να πρέπει να θυμάται κανείς διάφορα πολύπλοκα συνθηματικά χρήστη ώστε να προστατέψει προσωπικές πληροφορίες στις συσκευές ή ηλεκτρονικές υπηρεσίες που χρησιμοποιεί. Πλέον ξέρουμε ότι δεν πρέπει να υπάρχει τέτοια απαίτηση από τους χρήστες των υπολογιστών και γίνονται βήματα ώστε τα πράγματα να γίνουν πιο απλά και ταυτόχρονα πιο ασφαλή. Αρκετά κινητά τηλέφωνα επιτρέπουν στους κατόχους τους να τα ξεκλειδώνουν με το δακτυλικό τους αποτύπωμα ή με το πρόσωπό τους. Βέβαια το Internet είναι ένας καθρέπτης της ανθρώπινης κοινωνίας και θα είναι απόλυτα ασφαλές όταν η κοινωνία είναι απόλυτα ασφαλής.

8)  Σήμερα βρίσκεστε στην άλλη άκρη των ΗΠΑ, στις δυτικές ακτές και συγκεκριμένα στην Καλιφόρνια, εργαζόμενος ως στέλεχος μιας εταιρείας που θεωρείται γίγαντας στον επιχειρηματικό κόσμο και ειδικά σε θέματα Hardware και Software υπολογιστών και smartphones. Πως είναι να εργάζεται κανείς σε έναν κολοσσό, όπως η Apple;

Η τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει σημαντικά τη ζωή των ανθρώπων. Μπορούμε να συνομιλήσουμε σε πραγματικό χρόνο με κάποιον ο οποίος βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης. Μπορούμε να ταξιδέψουμε στο χρόνο κοιτώντας εικόνες και ακούγοντας ήχους από το παρελθόν. Μπορούμε ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις χρησιμοποιώντας το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης. Είμαστε πιο υγιείς και ζούμε περισσότερο. Το να έχει κανείς την ευκαιρία να παράγει τεχνολογία είναι μια προνομιακή θέση αλλά και μια θέση ευθύνης.

9)  Υπήρξαν στιγμές που σκεφτήκατε να ακολουθήσετε ακαδημαϊκή καριέρα; Θεωρείτε χώρο με μεγαλύτερες προκλήσεις αυτόν μιας εταιρείας που βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας, όπως η Apple, από τον χώρο ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος;

Και ο ακαδημαϊκός χώρος αλλά και οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν τις δικές τους προκλήσεις και ανταμοιβές.

10)  Αλήθεια, πως κυλάει η ζωή, πέρα από επαγγελματικές υποχρεώσεις; Θα ενδιέφερε τους αναγνώστες μας να μας περιγράψετε τις συνθήκες της περιοχής που ζείτε και αν υφίσταται ενεργή ελληνική κοινότητα.

Στις μέρες μας οι αποστάσεις έχουν συντομεύσει αρκετά σε σχέση με παλιότερα χρόνια. Είναι απίθανο να βρεθεί κανείς κάπου και να μην βρει μερικούς Έλληνες ή πολίτες κάποιας άλλης χώρας. Η περιοχή νότια του San Francisco στην California φιλοξενεί αρκετές μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και αποτελεί δημοφιλή προορισμό ανθρώπων από όλο τον κόσμο με σχετικά επαγγέλματα.

Έχει ενδιαφέρον πως οι νέες τεχνολογίες που αναπτύσσουν οι εταιρίες στην περιοχή αρχικά κάνουν την εμφάνιση τους στην καθημερινότητα των πόλεων οι οποίες τις περικλείουν. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πόλεις όπως το Mountain View και το Cupertino ζούνε λίγα χρόνια στο μέλλον σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη.

11)  Επιτρέψτε μου να γυρίσουμε μαζί το χρόνο πίσω. παιδικά χρόνια με καλοκαιρινές διακοπές στη Σάμο. Θυμάστε με νοσταλγία εκείνα τα χρόνια; Θα κάνετε κάποια εξόρμηση και προς εμάς τα επόμενα χρόνια;

Οι διακοπές πάντα δημιουργούν ευχάριστες αναμνήσεις. Τα ελληνικά νησιά είναι γενικά ένας καλός καλοκαιρινός προορισμός. Αν το επιτρέψουν οι συνθήκες δεν αποκλείεται να επισκεφτώ τη Σάμο κάποια στιγμή σύντομα.

12)  Κλείνοντας, και αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την υπερατλαντική μας επαφή, τι θα λέγατε σε ένα νέο παιδί που τώρα «ανοίγει τα φτερά του» και θέλει να σπουδάσει φτάνοντας στο ανώτερο δυνατό επίπεδο.

Κάποιος ο οποίος θέλει να κάνει προχωρημένες σπουδές έχει πολύ καλύτερες πιθανότητες να το πραγματοποιήσει σήμερα σε σχέση με το παρελθόν. Έχω την εντύπωση ότι ο αριθμός αποφοίτων του τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης ο οποίος συνεχίζει τις σπουδές του στο εξωτερικό αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Άρα είναι πιο εύκολο για κάποιον να μελετήσει την πορεία άλλων και να αποφασίσει τι θέλει να κάνει ο ίδιος. Οι προπτυχιακές σπουδές σίγουρα παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στις δυνατότητες που θα έχει κάποιος για μετέπειτα βήματα.