Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του καθηγητή Μ. Βαρβούνη

Κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αντ. Σταμούλη της Θεσσαλονίκης το νέο βιβλίο του καθηγητή Λαογραφίας και προέδρου του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Μαν. Βαρβούνης με τίτλο Ήθη, έθιμα και τελετουργίες. Λόγοι, πράξεις, ιδεολογίες, νοοτροπίες και συμπεριφορές(Θεσσαλονίκη 2018, σσ. 570). Στα πέντε μέρη του βιβλίου αυτού συγκεντρώνονται παραδοσιακά αλλά και νεωτερικά λαογραφικά, καταταγμένα σε κατηγορίες.

Ο καθηγητής Μ. Γ. Βαρβούνης

Ορισμένες μελέτες μάλιστα αναφέρονται σε εντελώς σύγχρονα ζητήματα, σε νέες όψεις και μορφές της Θρησκευτικής Λαογραφίας, δεδομένου ότι η στροφή του λαού στα έθιμα και στις παραδόσεις, όπως παρατηρείται την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας, στο πλαίσιο της προσπάθειας για εξεύρεση ενός στηρίγματος τελετουργικού σε μια κοινωνική ζωή επιφανειακή και ανερμάτιστη, αλλά και για επιστροφή στις ρίζες, ένα αίτημα που συνδέει στενά με το ζήτημα της βιούμενης και προβαλλόμενης πολιτισμικής ταυτότητας. Και είναι αυτό ένα αίτημα εντελώς επίκαιρο, αν συνυπολογίσουμε το ότι βιώνουμε καθημερινά έντονες, σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο, τις συνέπειες της πολιτισμικής ομογενοποίησης, την οποία ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος μας προσπαθεί να προπαγανδίσει και να επιβάλλει. Στο βιβλίο, εξετάζονται όχι μόνο τα έθιμα, αλλά και όψεις των ηθών, των ατομικών και προσωπικών στάσεων ζωής και δράσης, που ωστόσο χαρακτηρίζονται από μιας μορφής κανονικότητα. Εξετάζονται ακόμη όχι μόνο τελετουργικές πράξεις, αλλά και λόγοι, που μάλιστα στα συγκεκριμένα παραδείγματα του βιβλίου αφορούν όψεις του άσεμνου και του βωμολοχικού, και εντάσσονται στην κατηγορία του «ανίερου – ιερού». Παράλληλα δε μελετώνται οι ιδεολογίες, οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές που στηρίζονται σε αυτές και τις σχηματοποιούν, στο πλαίσιο των οποίων πρέπει να εντάσσονται οι τελετουργίες και τα έθιμα, ώστε να γίνονται κατανοητά και να ερμηνεύονται. Ειδικός θεωρητικός λόγος δεν γίνεται, παρά μόνο στην εισαγωγή. Πιστεύω όμως ότι συχνά η θεωρία προβάλλει από τα επιμέρους ζητήματα και τον τρόπο της αντιμετώπισης και ερμηνείας τους. Όσον αφορά τη μέθοδο, αυτή κατά κανόνα είναι η ίδια σε όλα τα μελετήματα του βιβλίου: πρόκειται για την ιστορικοκοινωνική μέθοδο μελέτης των λαογραφικών φαινομένων, εμπλουτισμένη, στη φάση της συλλογής του υλικού από την επιτόπια, την αρχειακή και τη βιβλιογραφική έρευνα, με στοιχεία ενίοτε και βιωματικής προσέγγισης των φαινομένων, ιδιαίτερα των σύγχρονων και νεωτερικών. Διαχρονία και συγχρονία αποτελούν λοιπόν τις βασικές συνισταμένες των μελετημάτων, αλλά και η προσπάθεια μιας κοινωνικής θεώρησης των εθιμικών και τελετουργικών φαινομένων, αλλά και των ιδεολογιών, των νοοτροπιών και των παγιωμένων συμπεριφορών που τις εκφράζουν, στα όρια του ελληνικού παραδοσιακού και λαϊκού πολιτισμού.

Από την έντυπη έκδοση