"Η Σάμος του χτες" του Νίκου Νόου - Οι ακτές μας

Ίσως η φύση χρειάστηκε αιώνες ή και χιλιάδες χρόνια, για να δημιουργήσει αυτή την ανυπέρβλητη ομορφιά των ακτών και να διαμορφώσει την ταυτότητα της παράκτιας πόλης. 

Ανάμεσα στους ανθρώπους, τις ακτές και τη θάλασσα, υπήρχε ένας δεσμός, μια πολιτιστική επικοινωνία, που εξισορροπούσε τις φυσικές δυνάμεις με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ένας ολόκληρος πολιτισμός είχε αναπτυχθεί με επίκεντρο τις ακτές. Η ιστορία έχει ξεκινήσει από πολύ παλιά, όταν οι κάτοικοι του νησιού μαζευόταν στις ακρογιαλιές του Ηραιΐτικου κόλπου και γιόρταζαν τον Αία, προς τιμή της θεάς Ήρας, προστάτιδας του νησιού. 

Στην εποχή μας, οι γιορτασμοί στις ακτές ξεκινούσαν την Καθαρά Δευτέρα, όταν παρέες και οικογένειες, εξοπλισμένες με χαρταετούς (βουητά και χιοτίνες), φαγητό, κρασί και μουσικά όργανα (κιθάρες, μαντολίνα), άπλωναν τα στρωσίδια τους και την κουμπάνια τους κοντά στο γιαλό, για να περάσουν μια ευχάριστη μέρα, με σπονδές στον Διόνυσο. Την ημέρα της Αναλήψεως ήταν η «κάθοδος των Μυρίων». Ήταν το τάμα, ήταν το έθιμο, ήταν ο ερωτισμός που οδηγούσε από ένστικτο τους ανθρώπους, συν γυναιξί και τέκνοις, στη θάλασσα. Να πάρουν το πρώτο τους μπάνιο στη θάλασσα, έστω να πλύνουν τα πόδια τους στα καθαρά νερά της και να βγάλουν αχιβάδες στην άμμο και αχινούς στις φκιάδες. Το καλοκαίρι που ακολουθούσε γέμιζαν καθημερινά οι ακτές από ανθρώπους κάθε ηλικίας. Τα ξεχωριστά μπάνια ανάμεσα στα δύο φύλλα, έχουν περιορισθεί, αν δεν έχουν εκλείψει οριστικά. Νέες κοπέλες με ολόσωμα μαγιό παίρνουν το μπάνιο τους μαζί με τα αγόρια, στον ίδιο χώρο. Μικρές κατασκευές πλοιαρίων (Κουρήτες) και ότι άλλο μπορούσε να επιπλεύσει στο νερό, όπως σκάφες της μπουγάδας, πινακωτές αλλά και «αγγλικές», νεροκολοκύθες, προσπαθούσαν να δώσουν στον μικρό Οδυσσέα, το όνειρο για το μακρινό ταξίδι της ζωής.

Ύστερα ήρθαν οι πειρατές... Ο πλούτος της θάλασσας και των ακτών λεηλατήθηκε. Ο δεσμός διακόπηκε, οι νέες συνθήκες διατάραξαν τις ισορροπίες. Το πρόσωπο της πόλης παραμορφώθηκε. Τα νερά της θάλασσας βρήκαν διέξοδο στην παραλίας της πόλης. Το «φαινόμενο» της πλημμυρίδας ταλαιπώρησε για χρόνια τους κατοίκους. Νέες επεμβάσεις με «ντοκτορά» αυτή τη φορά, προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα που άνοιξε η καταστροφή των ακτών. Μερικοί έχουν τις αμφιβολίες τους. Οι μελέτες αφήνουν «κενά». Ίσως το πρόβλημα να επανεμφανισθεί με μια άλλη μορφή. Όταν έχουμε «πειρατικές « επεμβάσεις, σε ένα ανάγλυφο που διαμόρφωσαν αιώνες, η αποκατάσταση της διαταραγμένης ισορροπίας, θέλει εκατό να μετράς και μία να κόβεις, όπως έλεγαν οι παλιοί ραφτάδες...

Νίκος Νόου

ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ