Kυριακή, 21 Νοεμβρίου. Λίγες ημέρες μετά το
βομβαρδισμό της 17ης Νοεμβρίου, οι Γερμανοί αποβιβάζονται στο
Πυθαγόρειο και καταλαμβάνουν τη Σάμο, σηματοδοτώντας
την έναρξη της γερμανικής κατοχής στη Σάμο.
Όταν οι Γερμανοί αποβιβάσθηκαν, βρήκαν τα πάντα έρημα. Δεν
υπήρχε καμμιά αρχή, κανείς αρμόδιος. Είχαν σχεδόν όλοι αναχωρήσει. Αυτοί που
έμειναν, είχαν κατευθυνθεί προς τα χωριά. Οικίες, καταστήματα, στρατιωτικές
αποθήκες είχαν λεηλατηθεί. Η ατμόσφαιρα καλύπτονταν από τη μυρωδιά του θανάτου,
από τα πτώματα που είχαν εγκαταλειφθεί από τον αλλόφρονα κόσμο. Οι Γερμανοί
ήρθαν με διαφόρου εμφανίσεως πλοιάρια και πετρελαιοκίνητα και αμέσως ομάδες τους
κατευθύνθηκαν στα χωριά για να στερεωθεί η κατοχή τους. (Χρόνια Κατοχής, Κώστας
Πτίνης)
Στο Πυθαγόρειο «τα δύο σκάφη απέπλευσαν ολοταχώς για να
φέρουν τον αντιστράτηγο Μύλλερ, τον νικητή της Λέρου, ο οποίος διηύθυνε την επιχείρηση της Σάμου. Εντωμεταξύ έπλεε προς
τη Σάμο στολίσκος γερμανικών μεταγωγικών με στρατεύματα, εφόδια, όπλα κλπ. Οι
Γερμανοί αποβίβασαν στο μεγάλο λιμενοβραχίονα χίλιους περίπου ετοιμοπόλεμους
στρατιώτες, νεαρούς ως επί το πλείστον στην ηλικία και οχτώ ελαφρά άρματα
μάχης, κάτω από τις διαταγές του στρατηγού Μύλλερ. Ο κόσμος παρακολουθούσε από
τα γύρω υψώματα τον κατάπλου των γερμανικών αποβατικών σκαφών στο λιμάνι. Η
διάταξή τους ήταν κυκλική και συνοδεύονταν από ένα μικρό πολεμικό σκάφος. Όταν
αποβιβάστηκαν κανένας δεν τόλμησε να κατέβει στο χωριό και να τους πλησιάσει (Το
Τηγάνι της Σάμου 1940-1955, Βαγγέλης Δημητριάδης)
Ο Νίκος Νόου ανακαλεί τις μνήμες του την ημέρα που στη Σάμο
καταφθάνουν οι Γερμανοί κατακτητές. «Έρχονται οι Γερμανοί.. έρχονται οι Γερμανοί…ακούστηκαν
φωνές απ’ το δρόμο.
Απ’ τα Πευκάκια φάνηκε να κατηφορίζει το εκστρατευτικό σώμα
των Γερμανών. Μια θωρακισμένη φάλαγγα. Το σιδερένιο ερπετό του Γ’ Ράιχ. Η
νικηφόρα στρατιά του Αιγαίου… Τα πελώρια τανκς με τις φοβερές ερπύστριες, θεριά
της Αποκάλυψης, τράνταξαν τη γη να την ξεπατώσουν και τα άγρια μουγκρητά από
τις μηχανές έκαναν τις καρδιές και τα σπίτια να τρέμουν, θαρρείς και τα
χτύπησαν οι θέρμες του Αη- Γιαννού.
Έβαλε τις φωνές η μάνα μου, να μαζευτούμε μέσα και ν’
αμπαρώσουμε πόρτες και παράθυρα. Δύσκολη ώρα. Περπάτημα σε τεντωμένο σκοινί,
όταν ξεμπουκάρουν στην ανυπεράσπιστη και υποταγμένη πόλη οι νέοι σκληροτράχηλοι
καταχτητές.
Τα κατάφερα να μείνω στον δρόμο μαζί με τον πατέρα μου και
τον Κυρ-Γιάννη, διευθυντή του ΤΑΚ (Ταμείου Ασφαλίσεως Καπνεργατών). Και άλλες μικρές
παρέες από δυο τρία άτομα έμειναν έξω από τα σπίτια στο πεζοδρόμιο περιμένοντας
τους Γερμανούς…
Τα τανκς μούγκρισαν στον ταμπαχανιώτικο δρόμο και σήκωσαν
ένα σύννεφο σκόνη. Ένα τζιπ έτρεχε μπροστά στη φάλαγγα και ένας αξιωματικός, όρθιος
με τ’ ακουστικά του ασύρματου στ’ αυτιά, έπαιρνε και έδινε οδηγίες. Κάθε
σιδερένιο ερπετό είχε ένα μεγάλο κανόνι, πολυβόλα στα πλάγια και ένα αντιαεροπορικό
στον περιστρεφόμενο πυργίσκο. Όρθιοι Γερμανοί στρατιώτες γύρω απ’ το πυργίσκο,
καμουφλαρισμένοι με σταχτοπράσινα δίχτυα, αρματωμένοι με αυτόματα σιδερικά και
κάτι παράξενες χειροβομβίδες που κρέμονταν στη μέση τους, σαν μεγάλα
γουδοχέρια. Τα πρόσωπά τους ήταν ανέκφραστα και παγερά, λες και φορούσαν κέρινη
μάσκα, με τα μολυβί κράνη κατεβασμένα στ’ αυτιά. Άλλοι στρατιώτες σε μοτοσυκλέτες με καλάθι
πλάι έτρεχαν πάνω κάτω στη φάλαγγα, τσοπανόσκυλα που φυλάνε το κοπάδι. Όλοι οι Ταμπαχανιώτες, από φόβο είχαν αμπαρωθεί στα σπίτια τους, όταν είδαν πως δεν γίνονται
σκοτωμοί, πήραν μια στάλα θάρρος και ξετρύπωσαν από τα θαλάμια τους.
Το Γερμανικό εκστρατευτικό σώμα, ύστερα απ’ την κατάκτηση της
Λέρου και της Σάμου και τη νικηφόρα έκβαση της μάχης του Αιγαίου,
πραγματοποιούσε την παρέλαση της νίκης στον παραλιακό ταμπαχανιώτικο δρόμο.
Άφωνοι θεατές, χωρίς ένα χειροκρότημα, παρακολουθούσαν με σφιγμένη καρδιά, τη
φοβερή πολεμική μηχανή, την καινούργια λατσιόνα με σφιγμένη καρδιά, που ο Θεός
ξέρει πόσο καιρό θα κάθονταν στο σβέρκο τους.
Έτσι άρχισε η γερμανική κατοχή. Στις 21 Νοέμβρη του 1943, ανήμερα της Παναγιάς της Σπηλιανής της Μισοσπορίτισσας». (
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου