"Η Σάμος του χτες" του Νίκου Νόου - Ο τρύγος, 1962

Έχει ξεκινήσει ο τρύγος στους αμπελώνες της Σάμου. Όλη η οικογένεια βρίσκεται από τα χαράματα στο αμπέλι. Τα κοφίνια γεμίζουν γρήγορα με μοσχάτα σταφύλια, για να μεταφερθούν στις μεγάλες «κοφίνες» και από κει θα φορτωθούν στα ζωντανά, για να πάνε στην σταφυλοδόχο.

 

Η μεταφορά στα οινοποιεία του Συνεταιρισμού στο Μαλαγάρι θα γίνει με φορτηγά αυτοκίνητα της Ενώσεως, που έχουν πια από καιρό αντικαταστήσει τους αραμπάδες και το γραφικό κομβόι των μουλαριών και αλόγων, που έτρεχαν από τα ξημερώματα στους χωματόδρομους, βουτηγμένα στον ιδρώτα, με τον αγωγιάτη να τα ζορίζει να κάνουν γρήγορα, πριν ψηλώσει ο ήλιος και τους βρει το μεγάλο κάμα. Το χώμα των δρόμων, απ’ όπου περνάνε τα ζώα και οι αραμπάδες, ζυμώνεται με το γλυκό μούστο και μοσχοβολάει ο τόπος από την ανθοσμία των αμπελιών της Σάμου.

Οι κρασέμποροι με τις ταβέρνες στο γραφικό Μαλαγάρι και τις τεράστιες λάντσες, που προκαλούν το δέος στον επισκέπτη, έχουν παραδώσει το εμπόριο των κρασιών στον Οινοποιητικό Συνεταιρισμό των Αμπελουργών.

Οι ταβέρνες, άλλες εξαγοράζονται από το νέο διαχειριστή, άλλες μένουν να καταρρεύσουν με το χρόνο, και μερικές, που είχαν κτισθεί κοντά στο γιαλό, τις κατάπιε η άνοδος της θάλασσας. Σήμερα μένει μοναδικό κτίσμα της παλιάς εκείνης εποχής η ταβέρνα του Χατζηγεωργίου στις Μαούνες, αλλά πολύ σύντομα θα έχει εξαφανισθεί. Πολλά αμπέλια και όχι μόνο έχουν αλλάξει χρήση. Έγιναν σπίτια, ξενοδοχεία, βενζινάδικα, αυτοκινητόδρομοι.

Ο αναγκαστικός Νόμος που προστατεύει τον Οινοποιητικό Συνεταιρισμό, αλλά περισσότερο το μοναδικό άρωμα του μοσχάτου κρασιού, περιζήτητο σε όλο τον κόσμο, είναι αυτό που τελικά προστατεύει το κρασί της Σάμου από τον εξοντωτικό ανταγωνισμό.

Στη φωτογραφία, μια οικογένεια από το Ηραίον έχει ξεκινήσει τον τρυγητό του αμπελιού. Είναι Αύγουστος του 1962. Ο νεαρός έχει ήδη φορτώσει στον ώμο το κοφίνι με τα σταφύλια για να γίνει ο μεγάλος σωρός στην αυλή του καλυβιού, πριν έρθει το κάρο να τα φορτώσει για τον πρώτο σταθμό παραλαβής. Η γιαγιά και οι κοπελιές με τις μαντίλες στο κεφάλι, για να προστατευθούν από τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού και στο πλάι ο αμπελουργός με το σκιάδι, ποζάρουν στο φακό ένα Αυγουστιάτικο πρωινό, λίγο έξω από τους αμπελώνες της Ήρας...

Από την έντυπη έκδοση