"Η Σάμος του χτες" του Νίκου Νόου - Το ξήλωμα του Υποσταθμού της Ηλεκτρικής στο Βαθύ το 1963

Όταν ανέλαβε η ΔΕΗ τον εξηλεκτρισμό του νησιού μας, εξαγόρασε την ηλεκτρική Εταιρεία που τροφοδοτούσε την πόλη μας με ηλεκτρικό ρεύμα από τα προπολεμικά χρόνια.

Παράλληλα η Ηλεκτρική, είχε ένα εργοστάσιο παραγωγής πάγου, που βρισκόταν κοντά στο κτίριο της εταιρίας που τροφοδοτούσε, μια σειρά από επιχειρήσεις, που είχαν ανάγκη τις παγοκολόνες, για να συντηρήσουν τα ευπαθή προϊόντα τους, ψάρια, κρέατα, τυριά κλπ.

Υπήρχε ακόμα τα επάγγελμα του παγοπώλη, που με το καροτσάκι του γύριζε στις γειτονιές και πωλούσε τεμαχισμένο πάγο, για τις παγωνιέρες των σπιτιών, μισή κολόνα για τους εύπορους, ένα τέταρτο για τα φτωχαδάκια. Στις παγωνιέρες οι οικοκυρές συντηρούσαν λίγο τυρί, γάλα, φαγητό, ψάρια μαρινάτα και το σπουδαιότερο, νερό κρύο για τις πολύ ζεστές μέρες του καλοκαιρού.

Προπολεμικά η κοινωνία μας ήταν ταξική, με διαχωριστικές γραμμές που ήταν παντού φανερές, στο ντύσιμο, το φαγητό, την εμφάνιση. Περισσότερο φιλελεύθερη ήταν η αστική τάξη, που σκανδάλιζε τους κατώτερους με τη συμπεριφορά της και την ελευθερία που απολάμβαναν τα παιδιά της και οι γυναίκες τους.

Όσο για τους άντρες, αυτοί ήταν οι αφέντες, πραγμάτων και ανθρώπων, που κινούσαν τα νήματα της εξουσίας και διαμόρφωναν το πολιτικό τοπίο. Στα χέρια τους είχαν τον καπνό, τα κρασιά και μια μικρή εκκολαπτόμενη βιομηχανία. Αυτό ήταν το πολιτικό και κοινωνικό πρόσωπο της Σάμου προπολεμικά.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκε και η Ηλεκτρική Εταιρία. Ο υποσταθμός στην πλατεία Πυθαγόρα, δημιουργήθηκε για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες του δημοτικού φωτισμού στο κέντρο της πόλης, πλατεία, παραλία, αρχοντικά των αστών. Όταν ανέλαβε η ΔΕΗ, με την κατασκευή του εργοστασίου της στο Κοκκάρι, ο σταθμός αυτός δε χρειαζόταν. Ο ρόλος του μαζί και της Ηλεκτρικής, είχε πια τελειώσει. Το προσωπικό του εργοστασίου, με τους έμπειρους τεχνικούς και διοικητικούς υπαλλήλους μετεπήδησε στο νέο οργανισμό της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ).

Έτσι το 1963, συνεργείο εργατοτεχνικών με τα ανάλογα μηχανήματα της εποχής, προέβη στο ξήλωμα του υποσταθμού. Στη φωτογραφία βλέπουμε το κτίριο, τα μηχανήματα της κατεδάφισης. Αυτόπτης μάρτυρας στο ιστορικό γεγονός, είναι ο φοίνικας που ορθώνεται ψηλός και ρωμαλέος, μέχρι πρότινος, όταν ήρθε και σ` αυτόν η σειρά να φαγωθεί από το κόκκινο σκαθάρι του Νείλου. Υπάρχει στην άκρη και μια ομάδα ανθρώπων, ίσως είναι τεχνίτες  και μηχανικοί του νέου Οργανισμού, για να επιβλέψουν στην κατεδάφιση. Τα κτίρια απέναντι είναι της εποχής, με κεραμοσκεπές και στοές. Το τσιμέντο ακόμα δεν έχει εμφανισθεί, ούτε ο Γερογιαννάκης, για να εξαγοράσει το κτίριο από τον Παπαδόπουλο και να το παραχωρήσει δωρεά στο Δήμο του Βαθέος για αξιοποίηση. Έδωσε και στο Δήμο ένα σημαντικό χρηματικό ποσό (κατάθεση στην Τράπεζα), για να προικίζει κάθε χρόνο 10 άπορα κορίτσια. Οι αθεόφοβοι ούτε μια δραχμή δεν έδωσαν ποτέ σε μια νύφη για να καλύψει κάποιες στοιχειώδεις ανάγκες του νέου νοικοκυριού της. Τι έγιναν όλα αυτά τα χρήματα του κληροδοτήματος Γερογιαννάκη; Ο Θεός και η ψυχή τους…

Νίκος Νόου - Από την έντυπη έκδοση

Πατήστε στη φωτογραφία για μεγέθυνση