"Μία αφιέρωση γίνεται αφορμή για ένα μυθιστόρημα"
Μία αφιέρωση σε ένα βιβλίο συγγενικού του προσώπου, από μία κυρία την οποία δεν μπόρεσε ποτέ να εντοπίσει, παρότι γνώριζε το όνομά της, έσπειρε τον σπόρο για να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Η αφιέρωση» ο Αντώνης Γκόλτσος, συντονιστής της Λέσχης Αστυνομικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων Μεταίχμιο και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ).
- Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
Η ιδέα για το βιβλίο, πιο σωστά η απόφαση για τη συγγραφή της «Αφιέρωσης» και η συνακόλουθη μυθοπλασία είναι προϊόντα των τριών τελευταίων ετών (ενώ «Η αφιέρωση» εκδόθηκε τον Μάιο του 2016). Όμως το κρίσιμο στοιχείο της «Αφιέρωσης», η ίδια η αφιέρωση, με απασχολούσε επί χρόνια, αφού υπάρχει καταγραμμένη (με διαφορετική διατύπωση από αυτήν του μυθιστορήματος) σε ένα βιβλίο αφιερωμένο σε πολύ στενό συγγενικό μου πρόσωπο, αφιέρωση υπογραμμένη από κάποιον -από μία κυρία πιο συγκεκριμένα- που ποτέ δεν μπόρεσα να ανακαλύψω, παρότι γνώριζα το όνομά της. Και παρότι την αναζήτησα, πολλά χρόνια μετά την ημερομηνία της αφιέρωσης, τον Δεκέμβριο του 1955.
Αντίθετα, δεν μπορώ να εντοπίσω χρονικά, με ακρίβεια, το πότε γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο. Πρόχειρες σημειώσεις -σκέψεις περισσότερο- αλλά και σκόρπια κείμενά μου, που γράφτηκαν αρκετά χρόνια πριν, ενσωματώθηκαν, έπειτα από …ανηλεές «κοσκίνισμα», στο τελικό κείμενο της «Αφιέρωσης».
-Η πλοκή είναι ένα ταξίδι ανάμεσα σε τρεις διαφορετικούς χρόνους. Γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες χρονιές; 1974, 1983 και 2008;
Η Φιλιώ, μητέρα του Αλκιβιάδη Πικρού, του κεντρικού μου ήρωα, συνήγορος των αντιστασιακών στα δικαστήρια της Χούντας, δολοφονήθηκε λίγο πριν εκπνεύσει η «θητεία» των πραξικοπηματιών, όταν ο Άλκης ήταν, μόλις, μηνών. Εννέα χρόνια μετά, στη συνέχεια ενός αυτοκινητιστικού ατυχήματος (ήταν ατύχημα;) σκοτώνεται ο Πύρρος Πικρός, πατέρας του Άλκη, ο «κύριος-Μεσάζων» των τότε ενστόλων. Ένα πολιτικά διπολικό αντρόγυνο, λίγο πριν βρεθεί σε διάσταση, πορεία προδιαγραμμένη που θα διακόψει η δολοφονία της Φιλιώς. Το τέλος του 2008 σηματοδοτείται από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ήθελα ένα σκηνικό πανικού και θανάτου, σε μια πόλη όπως η Αθήνα της -στιγμιαίας- εξέγερσης. Σημειώνω εδώ ότι δεν θεωρώ πως η «Αφιέρωση» κατηγοριοποιείται ως πολιτικό νουάρ. Χρησιμοποιώ κάποιες χρονικές στιγμές-σταθμούς στην πόλη, περισσότερο ως βατήρα στην ανάπτυξη του μύθου μου. Αλλά δεν θα σπεύσω να υποδείξω στον αναγνώστη τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να «εκλάβει» ή να «εισπράξει» την ιστορία μου.
-Μία αφιέρωση κινητοποιεί, θα λέγαμε, αφυπνίζει, τον ήρωά σας να ψάξει στο παρελθόν. Γιατί;
Ο Αλκιβιάδης θα πέσει επάνω σε ένα βιβλίο του πατέρα του. Και σε μια κρυπτική αφιέρωση: «Στον Πύρρο και στους άλλους σαμουράι, ελαφρά ας είναι η σκέψη». Υπογράφει η μεταφράστρια του βιβλίου. Ο ίδιος γνωρίζει ελάχιστα την ιστορία των γονιών του, αφού ο θείος Αλέξανδρος, αδελφός του πατέρα του, αποφεύγει επί χρόνια τη σχετική ενημέρωση, ακόμα και την όποια νύξη στο θέμα. Ο θείος Αλέξανδρος, που θα σπεύσει, αμέσως μετά το ατύχημα του πατέρα τού Αλκιβιάδη, το 1983, να απομακρύνει τον ανιψιό του, μαθητή ακόμα, από την Ελλάδα. Πίσω στην Αθήνα πλέον, ο 35άρης Αλκιβιάδης θα επιχειρεί την επαφή με ανθρώπους που είχαν γνωρίσει τους γονείς του. Και, αν για τη μητέρα του -ηρωίδα της Αντίστασης επί Χούντας- και για τον πατέρα του -μορφή κατάπτυστη της ίδιας περιόδου- το διαδίκτυο και ο Τύπος της εποχής αλλά και ο μεταγενέστερος, έβριθαν πληροφόρησης, οι πηγές του Αλκιβιάδη, οι σχετικές με τον άνθρωπο-Φιλιώ και τον άνθρωπο-Πύρρο, ήταν πρακτικά ανύπαρκτες. Θα ξεκινήσει λοιπόν την προσπάθεια συμπλήρωσης των κενών, αρχίζοντας με την έρευνα για την ανακάλυψη της μεταφράστριας, έρευνα που θα τον οδηγήσει σε έναν μαίανδρο κινδύνων τους οποίους συστηματικά, όσο και αυτοκαταστροφικά, θα επιμένει να αγνοεί.
-Το επώνυμο του ήρωά σας είναι Πικρός. Προδιαγράφει κατά κάποιο τρόπο πτυχές της ζωής του το όνομά του;
Ακούγεται σχετικά μεγαλόστομο, αλλά το επώνυμο του ήρωά μου είναι συνώνυμο της διαπίστωσης ότι δεν υπάρχει αστυνομική λογοτεχνία των ευτυχισμένων ανθρώπων… Ο Αλκιβιάδης Πικρός γεννήθηκε κάτω από ένα θαμπό άστρο. Πολλοί από αυτούς που τον περιβάλλουν, ακόμα και πρόσωπα που τον λατρεύουν και ανησυχούν γι’ αυτόν, θα επιχειρήσουν να επιβάλουν ένα παιχνίδι στρεβλών ειδώλων, αφού θεωρούν ότι, έτσι, τον προστατεύουν από τις προεξοφλούμενες συνέπειες της εμμονικής του έρευνας.
Προσωπικά, θεωρώ τον Αλκιβιάδη αρχέτυπο του ανθρώπου που βλέπει το τέλος της διαδρομής∙ και τίποτε ανάμεσα. Που, γι’ αυτόν υπάρχουν μόνον ο σκοπός και ο στόχος, και που θα επιχειρεί να φτάσει σε αυτόν, ανεξάρτητα από το όποιο κόστος για τους άλλους, αλλά και για τον ίδιο. Είναι τόσο έντιμος, όσο του επιτρέπουν οι περιστάσεις, ίσως και πέρα από το όριό τους, αφήνοντας στους άλλους να εκτιμήσουν τον κίνδυνο της υπέρβασης. Και, έχοντας επιλέξει να γυροφέρνει μέσα στον δικό του κώδωνα, θα πατάει όπου βρει, αγνοώντας την έννοια «ναρκοπέδιο».
Και αν η έρευνά του, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάκτησης ταυτότητας, εξηγεί τις μεθόδους του, κάποιοι θα πληρώσουν το τίμημα… Πρώτος, ο ίδιος.
- Από τον Απρίλιο του 2007 συντονίζετε τη Λέσχη Αστυνομικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων Μεταίχμιο και είστε ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ). Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα χαρακτηριστικά ενός καλού αστυνομικού μυθιστορήματος;
Ήδη υπάρχει -και θα υπάρχει πάντα- πρόβλημα ορολογίας, σχετικά με το τι σημαίνει «αστυνομικό» μυθιστόρημα. Στα ελληνικά, υπό τον όρο «αστυνομικό», έχουν ομαδοποιηθεί όλα τα είδη και υπό-είδη της αστυνομικής λογοτεχνίας (crimefiction, thrillers, suspensestories, detectivestories κλπ.). Το σύγχρονο «αστυνομικό» δεν είναι σήμερα αυτό που ήταν, μέχρι περίπου τα μέσα του περασμένου αιώνα. Σε αντίθεση με την κλασική περίοδο των Agatha Christie, Gilbert Chesterton και Dorothy Sayers ή, ακόμα και των μεταγενέστερων hard-boilers Dashiell Hammett, Raymond Chandler και Ross Macdonald, το σημερινό «αστυνομικό» κλίνει προς την υπογράμμιση κοινωνικών, πολιτικών, πολιτισμικών και οικονομικών παραμέτρων, παράλληλα με το αυστηρά «αστυνομικό» στοιχείο του μύθου. Ειπωμένο διαφορετικά, η αστυνομική λογοτεχνία του χθες μετακινήθηκε πλέον, προς μία περισσότερο ισόρροπη σχέση των στοιχείων «αστυνομική» και «λογοτεχνία». Υπ’ αυτήν την έννοια, σύγχρονο «καλό» αστυνομικό μυθιστόρημα θα ήταν αυτό που επιτυγχάνει μια σωστή ισορροπία ανάμεσα στα παραδοσιακά «αστυνομικά» στοιχεία (κίνητρο - φόνος ή φόνοι - δίωξη/έρευνα - σύλληψη ή διαφυγή - ανάκριση - καταδίκη - κάθαρση) και στις περιρρέουσες κοινωνικές συνιστώσες, που, βέβαια, ποικίλλουν, από τόπο σε τόπο. Τα πιο πάνω δεν απομειώνουν, ασφαλώς, τη μαγεία που εκλύουν οι κλασικοί∙ αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο της ταυτολογίας, ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που έχει αντέξει στον χρόνο, πολλές δεκαετίες μετά την πρώτη του έκδοση, δεν μπορεί παρά να είναι ένα «καλό» αστυνομικό μυθιστόρημα.
- Ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο μυθιστόρημα;
Αν ήταν να έχω μαζί μου ένα βιβλίο, σε ένα απρόσιτο νησί, αυτό θα επέλεγα να είναι «Ο ανθρωπάκος από το Αρχαγκέλσκ» του Georges Simenon∙ για τον μύθο του, για το συγγραφικό του ύφος και γιατί εκτιμώ τον συγγραφέα που βάζει στην υπηρεσία του -για ένα αποτέλεσμα περίπου μαγικό- τα λιγότερα δυνατά εργαλεία.
-«Η αφιέρωση» είναι το πρώτο σας μυθιστόρημα. Τι θα ακολουθήσει;
Ο Αλκιβιάδης Πικρός θα έχει συνέχεια. Αυτό είναι μάλλον βέβαιο (ορισμένοι χαρακτήρες είναι «καταδικασμένοι» να παραμένουν στην επικαιρότητα, με τον δικό τους τρόπο). Και να δούμε αν θα βγει από το καβούκι του, στο Μετς∙ επ’ αυτού, ξέρω ότι θα αντιμετωπίσω τις κάθε είδους ενστάσεις! Η επανεμφάνισή του, λοιπόν, είναι πολύ πιθανή αλλά το ραντεβού του είναι χρονικά ασαφές. Γενικά, όπως και στην «Αφιέρωση», η σχέση του με τον χρόνο επιδέχεται σημαντικές βελτιώσεις… Στο μεσοδιάστημα, ελπίζω να δοθεί εκδοτική τύχη σε δύο ή τρεις νουβέλες μου, όλες ανέκδοτες, αν και αναγνωρίζω ότι διηγήματα και νουβέλες συνιστούν τον αδύναμο κρίκο στην εκδοτική αλυσίδα. Ίδωμεν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου